Dünya çapında iş yasalarının nasıl değiştiğine dair son gelişmeler, işçilerin haklarını ve işverenden olan taleplerini doğrudan etkiliyor. Özellikle Türkiye’de Yargıtay’ın 2023 yılında vermiş olduğu karar, işçi-işveren ilişkileri ve sosyal güvenlik sistemine dair önemli sonuçlar doğurabilir. Bu kararın ardından yerel mahkemelerin verdiği kararlar da, işçilerin sigorta primleri ile ilgili davalarda zaman aşımı sürelerinin nasıl belirleneceği üzerinde etkili olacak gibi görünüyor. İşte, bu önemli değişikliklerin detayları ve nasıl bir yol izlenmesi gerektiği üzerine geniş bir değerlendirme.
| Makale Alt Başlıkları |
|---|
| 1) 2023’te Alınan Yargıtay Kararı |
| 2) Yerel Mahkemeler Ne Yaptı? |
| 3) Bu Değişiklik Ne Anlama Geliyor? |
| 4) Hizmet Tespiti Davasında Süreler Ne Zaman İşler? |
| 5) Nasıl Bir Yol İzlenmeli? |
2023’te Alınan Yargıtay Kararı
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 2023 yılında işe giriş bildirimleriyle ilgili yeni bir karar alarak, önceden uygulanan kuralların değiştiğini belirtmiştir. Uzun yıllardır yürürlükte olan düşünceye göre, işe giriş bildirgesi verilmesi, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) çalışanın istihdamı hakkında bilgi sahibi olduğu anlamına gelmiyordu. Bu durum, işçilerin, işverenden kaynaklanan hak taleplerini yıllar sonra bile dava açarak talep edebilmesine imkan tanıyordu. Ancak, 2023 yılında gelen bu yeni karar, artık SGK’nın bildirimleri aldığında çalışmayı öğrendiği varsayımını ortaya koyarak, 5 yıllık hak düşürücü sürenin başladığına hükmetmiştir.
Bu kararın ardından, özellikle 2023 yılından itibaren açılan davaların sonucunda ne gibi değişikliklerin olacağı merak konusu haline geldi. İşe giriş bildirgesi bulunan fakat prim ödemesi yapılmamış çalışanların durumu, yeni uygulamayla birlikte hukuki anlamda bir kırılma noktasına ulaştı. Yargıtay’ın bu kararı, işçi hakları açısından önemli bir gelişme olarak değerlendirilmektedir.
Yerel Mahkemeler Ne Yaptı?
Yargıtay’ın yeni kararı, 2024 ve 2025 yıllarında yerel mahkemelerin almış olduğu kararlarla da kendini göstermeye başlamıştır. Çeşitli yerel mahkemeler, işçi giriş belgesine sahip olan, ancak prim yatırılmamış çalışanların açtığı hizmet tespiti davalarında zaman aşımı itirazlarını kabul etmeye başlamıştır. Mahkemeler, Yargıtay’ın 2023 kararından yola çıkarak, SGK’nın çalışanların varlığından haberdar olduğunu ve dolayısıyla zaman aşımının başladığını tespit etmişlerdir.
Bu durum, mahkemelerin davaları 5 yıl içerisinde açılmaması durumunda reddetmesine yol açmıştır. Üstelik, Özgür Erdursun’un köşe yazısında belirttiği gibi, bu gelişmeler zaman aşımı yönündeki yorumların artmasına neden olarak değerlendirilmiştir. Bu tür davalarda zaman aşımının uygulanması, işçilerin hak kazanma yollarını ciddi şekilde etkilemektedir.
Bu Değişiklik Ne Anlama Geliyor?
Öncesinde, 2023 yılından önce açılan davalarda zaman aşımının uygulanması çok sık yaşanmazken, 2023 yılı sonrasında açılan davalarda bu prensip aktif hale gelmiştir. Yani, artık yerel mahkemeler davalarda daha titiz davranmaya ve daha dar yorumlar yapmaya başlamışlardır. Ancak, Yargıtay’ın bu yorumları içtihat birliğine dönüştürüp dönüştürmediği noktasında belirsizlikler hâlâ sürmektedir.
İşçi hakları yönünden önemli bir gelişme olan bu karar, yerel mahkemelerde zaman aşımının daha fazla dikkate alınmasına neden olmuştur. Dolayısıyla, işçi ve işveren arasındaki davalarda dikkatle incelenmesi gereken bir unsur olmuştur.
Hizmet Tespiti Davasında Süreler Ne Zaman İşler?
506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’na göre, sigortalı bildirilmeyen iş ilişkileri için hizmet tespiti davası, hizmetin geçtiği yılın sonundan itibaren 5 yıl içinde açılmalıdır. Bu sürenin başlangıcı, SGK’nın çalışmayı ne zaman öğrendiğine göre belirlenir. 2023 yılındaki Yargıtay kararı sonrası, SGK’nın bildirgeyi alması, zaman aşımının başlamasına yol açabilmektedir.
Bu durumda, 2023 itibarıyla işçilerin, primlerinin yatırılmadığı durumlardan kaynaklı hak taleplerini zamanında yapmaları önem arz etmektedir. Zaman aşımı sürelerinin iyi anlaşılması, işçilerin hak kaybı yaşamamaları açısından kritik bir faktördür.
Nasıl Bir Yol İzlenmeli?
Özellikle 2023 öncesi çalışması olup SGK’ya bildirilmeyen çalışanlar, durumlarını bir an önce gözden geçirmeli ve dava açmalıdır. Prim tahsil edilemediği için özellikle zaman aşımına uğramamak adına işçiler, dava açma sürelerini dikkatle izlemelidir. Yerel mahkemelerde olumsuz bir karar alınsa bile, Yargıtay aşamasında önceki içtihatlara delil olarak başvurulmalıdır.
Bu süreçte, çalışanların lehine olabilecek her türlü delil (tanık, bordro, mesaj, e-posta, kamera kaydı vb.) mutlaka dosyaya eklenmelidir. Bu durum, işçilerin haklarını talep ederken ellerini güçlendirecektir.
Önemli Noktalar
| No. | Önemli Noktalar |
|---|---|
| 1 | Yargıtay’ın 2023 kararı, SGK’nın çalışmadan haberdar olduğu kabul edilmeye başlandı. |
| 2 | Zaman aşımı süresi 5 yıl olarak belirlenmiştir. |
| 3 | Yerel mahkemeler zaman aşımı yönünde daha sık kararlar vermeye başlamıştır. |
| 4 | Hizmet tespiti davalarında sürelerin nasıl işleyeceği netleşmiştir. |
| 5 | Çalışanlar, dava açma süresini kaçırmamak için dikkatli olmalıdır. |
Haberin Özeti
Yargıtay’ın 2023 yılındaki kararı, sosyal güvenlik sisteminde önemli değişimler yaratacak gibi görünmektedir. İşçi hakları açısından kapsayıcı bir değerlendirme sağlayan bu karar, yerel mahkemelerin vereceği kararlarla birlikte daha belirgin hale gelecektir. Zaman aşımı süresi 5 yıl olarak tespit edilmiş ve bu durum, işçilerin hak taleplerini doğrudan etkilemektedir. Özellikle işe giriş belgeleri ve prim ödemeleri üzerinden yürütülen davalarda, avukatlarla işbirliği yaparak dikkatli bir yol izlemek önem taşımaktadır.
Sıkça Sorulan Sorular
Soru: 2023 Yılında Yargıtay tarafından alınan karar neyi ifade ediyor?
Cevap: Yargıtay, işe giriş bildirgesinin SGK’ya ulaşmasının, SGK’nın çalışmadan haberdar olduğu anlamına geldiğine karar vererek zaman aşımı süresinin 5 yıl olduğunu belirlemiştir.
Soru: Zaman aşım süresi nasıl işlemektedir?
Cevap: Zaman aşım süresi, çalışanların SGK’ya bildirilen çalışmalarıyla birlikte başlar ve 5 yıl içerisinde davanın açılması gerekmektedir.
Soru: İşe giriş bildirgesi olan fakat prim ödenmeyen bir çalışanın ne yapması gerekiyor?
Cevap: Bu çalışan, zaman aşımına uğramamak için bir an önce dava açmalıdır.
Soru: Yerel mahkeme kararları zaman aşımına nasıl yansımaktadır?
Cevap: Yerel mahkemeler, Yargıtay’ın 2023 kararını temel alarak zaman aşımını kabul edecek şekilde ilerlemektedir.
Soru: Çalışanların hak talepleri için hangi deliller önemlidir?
Cevap: Çalışanlar, tanık, bordro, e-posta ve diğer belgeleri delil olarak sunmalıdır.
