14 Temmuz tarihinin Köpekbalığı Farkındalık Günü olarak kutlanması, denizlerimizde var olan köpekbalığı türleri ve bunların korunma gerekliliği hakkında kamuoyunu bilinçlendirmek için önemli bir fırsat sunuyor. Türkiye kıyılarında keşfedilen 37 köpekbalığı türü, uzmanlar tarafından yapılan açıklamalara göre çoğu zaman yanlış bilinen bir korkunun hedefi oluyor. Uzmanlar, sosyal medya ve yeni teknolojilerin etkisiyle bu türlerin görülmesiyle ilgili artan algılara dikkate değer bir açıklama getiriyor. Bu yazıda, köpekbalıklara dair doğru bilgilere ulaşılacak ve onların deniz ekosistemlerindeki önemi vurgulanacaktır.
| Makale Alt Başlıkları |
|---|
| 1) Köpekbalıklarının sayısı artıyor mu? |
| 2) Neden daha çok köpekbalığı görüyoruz? |
| 3) Türkiye kıyılarında hangi köpekbalığı çeşitleri görülebilir? |
| 4) Sahiller güvenli mi? |
| 5) Galeofobi (köpekbalığı korkusu) nedir? |
Köpekbalıklarının sayısı artıyor mu?
Uzmanlar, Türkiye denizlerinde ve genel olarak Akdeniz’de köpekbalığı sayısında gözlemlenen bir artış olmadığını belirtmektedir. Dr. Hakan Kabasakal, mako, çekiç balığı ve büyük beyaz köpekbalığı gibi türlerde nüfusun en az yüzde 90 oranında azaldığını ifade ediyor. Bu durumu, ekosistem dengesinin bozulmasına neden olan aşırı avlanma, deniz kirliliği, yaşam alanı kaybı ve iklim değişikliğine bağlıyor.
Deniz araştırmacısı Denizcan Durgun, köpekbalıklarının deniz ekosistemindeki önemli rollerine dikkat çekiyor ve bu türlerin üreme başarısının zorlu olduğunu vurguluyor. Akdeniz Koruma Derneği’nden Dr. M. Tunca Olguner ise köpekbalıklarının neslinin tehlike altında olduğunu söyleyerek, insanlardan bu türleri rahatsız etmemelerini gerektiği uyarısında bulunuyor. Dolayısıyla, köpekbalıkları ekosistem sağlığının bir göstergesi olarak değerlendiriliyor.
Neden daha çok köpekbalığı görüyoruz?
Sosyal medya kullanımının artması, köpekbalıklarının daha sık gözlemlenmesine yönelik bir algı yaratmıştır. Uzmanlar, akıllı telefonlar ve sosyal medya platformlarının köpekbalığı görüntülerinin daha kolay paylaşılmasına imkan tanıdığını belirtiyor. İlk bakışta, bu durum köpekbalığı sayısının arttığı izlenimi yaratıyor. Ayrıca, amatör avcılık yapan bireylerin sayısındaki artış, karşılaşma olasılığını artırmakta.
Sosyal medyada paylaşılan tek bir görüntünün binlerce kere tekrar paylaşılması, köpekbalıkları hakkında yanlış bir algı oluşturabiliyor. Örneğin, Gökova Körfezi’nde görülen mako türü köpekbalığı, yeni bir tür olarak sunulmakta, ancak aslında bu tür denizlerimizde uzun zamandır bulunmaktadır. Köpekbalıkları, genellikle kıyıda besin bulma ve büyük yırtıcılardan korunma amacıyla genç bireylerin sıkça görüldüğü bölgelerdir.
Türkiye kıyılarında hangi köpekbalığı çeşitleri görülebilir?
Türkiye sularında pek çok köpekbalığı çeşidi bulunmaktadır. Dr. Olguner, Türkiye kıyılarında büyük beyaz dahil hemen her köpekbalığı türünün görülebileceğini belirtiyor. Ancak genellikle gelen türler arasında altı solungaçlı köpekbalığı, kısa yüzgeçli mako ve kum köpekbalığı gibi büyük türlerin alan aldığı ifade ediliyor.
2024 yılında yayımlanacak Türkiye deniz balıkları tür listesine göre, Türkiye denizlerinin derinliklerinde 37 köpekbalığı türünün yaşadığı bildirilmektedir. Bu türlerin çoğunun Akdeniz sularında görüldüğü, Ege ve Marmara’da tür sayısının azaldığı, Karadeniz’de ise en az tür bulunduğu belirtilmektedir.
Sahiller güvenli mi?
Köpekbalıkları, Akdeniz’de çeşitli bölgelerde yaşamaktadır ve bu nedenle deniz alanlarının güvenliği konusunda dikkatli olunması gerektiği ifade ediliyor. Dr. Hakan Kabasakal, İsrail’deki Hadera Sahili’nde gerçekleşen bir köpekbalığı saldırısına dikkat çekerek, bu tür olayların Akdeniz’de her yerde meydana gelebileceğini belirtmiştir. Ancak Türkiye kıyıları, diğer Akdeniz ülkelerine göre benzer bir güvenlik düzeyine sahiptir.
Türkiye’de bugüne kadar sadece iki saldırı sonucunda ölüm yaşandığını ifade eden Dr. Kabasakal, son olayın Mersin’de gerçekleştiğini ve küçük yaralarla atlatıldığını kaydetmiştir. Bu bilgiler ışığında, köpekbalığı görülmesi durumunda dikkatli olunması önerilmektedir.
Galeofobi (köpekbalığı korkusu) nedir?
Galeofobi; köpekbalıkları karşısında duyulan yoğun bir korku durumu olarak tanımlanmaktadır. Denizcan Durgun, bu korkunun içgüdüsel olduğunu ve “Jaws” filmine atıfta bulunarak toplumda bu korkuyu tetiklediğini vurgulamaktadır. Korkuların, canlılara karşı olumsuz bir tutum geliştirebildiği ve bu durumun insan davranışlarını etkileyebileceği belirtilmektedir.
Köpekbalıklarına dair korkunun sadece deniz ile tanışmamış bireylerde bile görülebileceği dile getirilmektedir. Bu korkunun, basında ve sosyal medyada ‘büyük canavar’ gibi başlıklarla ele alınmasının bu fobiyi artırdığı ifade edilmektedir.
| No. | Önemli Noktalar |
|---|---|
| 1 | Köpekbalığı türleri dünya genelinde azalmaktadır. |
| 2 | Sosyal medyadaki paylaşımlar köpekbalığı algısını etkileyebiliyor. |
| 3 | Türkiye denizlerinde 37 tür köpekbalığı bulunmaktadır. |
| 4 | Köpekbalıkları deniz ekosisteminin sağlıklı olup olmadığını gösterir. |
| 5 | Köpekbalığı korkusu, toplumlarda yaygın bir fobi haline gelmiştir. |
Haberin Özeti
Köpekbalıkları, deniz ekosisteminin vazgeçilmez bir parçasıdır. Ancak sosyal medyada oluşan yanlış algılar, toplumda köpekbalıklarına karşı gereksiz bir korku yaratmaktadır. Uzmanlar, köpekbalığı sayısının artmadığını, aksine pek çok türün neslinin tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu vurgulamaktadır. Bu nedenle, köpekbalıklarının korunması için halkın bilinçlenmesi elzemdir. Özellikle bu türlerin ekosisteme sağladığı katkılar göz önünde bulundurulduğunda, bireylerin farkındalığı artırılmalı, köpekbalıklarına yönelik yanlış korkular ortadan kaldırılmalıdır.
Sıkça Sorulan Sorular
Soru: Köpekbalıkları neden azalmaktadır?
Aşırı avlanma, deniz kirliliği ve iklim değişikliği gibi etkenler, köpekbalığı popülasyonlarındaki azalmanın başlıca sebeplerindendir.
Soru: Sosyal medyadaki köpekbalığı görüntüleri doğru mu?
Birçok görüntü gerçeği yansıtmayabilir ve bu durum köpekbalığı sayısının arttığı algısını yaratmaktadır.
Soru: Türkiye’de en yaygın köpekbalığı türleri hangileridir?
Türkiye kıyılarında en yaygın olan köpekbalığı türleri altı solungaçlı, kısa yüzgeçli mako ve kum köpekbalığıdır.
Soru: Köpekbalığı ile karşılaşırsak ne yapmalıyız?
Sakin kalınmalı, köpekbalığından uzaklaşılmalı ve zarar vermeden suya geri bırakılmalıdır.
Soru: Galeofobi nedir ve neden ortaya çıkar?
Köpekbalıklarından duyulan korkudur ve genellikle içgüdüsel olarak ortaya çıkar. Medyada köpekbalıklarıyla ilgili olumsuz temalar bu korkunun artmasına neden olabilir.
