Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD) uzun bir süre boyunca finansal zorluklarla karşı karşıya kalmıştır. CHP Çorum Milletvekili Mehmet Tahtasız tarafından paylaşılan verilere göre, TCDD’nin 2024 yılı itibarıyla zararı 36,5 milyar TL’ye ulaşmış ve toplam zarar rakamı 84 milyar TL’nin üzerine çıkmıştır. Özellikle son yıllarda artan zararlar, demiryollarının yönetiminde ciddi sorunların yaşandığını gözler önüne sermektedir. Bu çerçevede, yapılan ihaleler ve yapılan projelerdeki giderler de tartışma konusu olmaktadır. TCDD’nin mali durumu, hem ülkedeki ulaşım altyapısına hem de kamu kaynaklarının yönetimine ciddi etkiler yapmaktadır.
| Makale Alt Başlıkları |
|---|
| 1) TCDD’nin 2024 Yılı Zarar Rakamları |
| 2) Tarihsel Zarar Rakamları ve Eğilimler |
| 3) Projelerin Maliyetleri ve İhale Süreçleri |
| 4) Liyakat Sorunları ve Yönetim Eleştirileri |
| 5) Kamu Kaynaklarının Etkili Kullanımı |
TCDD’nin 2024 Yılı Zarar Rakamları
2024 yılı itibarıyla TCDD’nin toplam net dönem zararı 36 milyar 595 milyon 23 bin TL olarak belirlenmiştir. Veriler, CHP Milletvekili Mehmet Tahtasız tarafından paylaşılmıştır ve bu zarar, özellikle 2002-2024 yılları arasında kurumun mali yönetiminin sıkıntılı olduğunu göstermektedir. 2023 yılı için kaydedilen zarar ise 11 milyar 400 milyon TL olarak ortaya çıkmıştır. Bu rakamlar, TCDD’nin mali sağlığının ciddi şekilde tehdit altında olduğunu göstermektedir.
Tarihsel Zarar Rakamları ve Eğilimler
TCDD’nin mali verilerine bakıldığında, 2002 yılından bu yana önemli bir zarar birikimi meydana gelmiştir. Örneğin, 2002 yılında zarar 532 milyon 75 bin TL, 2007 yılında ise 530 milyon 266 bin TL olmuştur. Daha sonraki yıllarda bu rakamlar artış göstermiştir. 2012 yılında 877 milyon 508 bin TL, 2017 yılında ise 2 milyar 1 milyon 970 bin TL zarara ulaşılmıştır. En yüksek zarar ise 2024 yılında kaydedilmiştir. Bu veriler, mali yönetim ve bütçe disiplininin ne denli önemli olduğunu bir kez daha gözler önüne sermektedir.
Projelerin Maliyetleri ve İhale Süreçleri
TCDD’nin mali kayıplarının sebeplerinden birisi de yüksek maliyetli projelerin gerçekleştirilmesidir. Örneğin, Delice-Çorum Hızlı Tren Hattı’nın inşaatı 40 milyar TL’ye tamamlanabilecekken, ihale süreci sonucunda 76 milyar TL’ye mal olmuştur. Bu durum, kurumun zararı azaltmak yerine artırdığını göstermektedir. İhalelerin yüksek bedelle yapılması, taşeron şirketlerin karlarına ve dolayısıyla TCDD’nin zarara uğramasına neden olmaktadır.
Liyakat Sorunları ve Yönetim Eleştirileri
CHP’li Mehmet Tahtasız, TCDD’nin yönetiminde liyakat esasının ortadan kalktığını belirtmektedir. Yapılan ihalelerde yüksek bedellerle yandaş şirketlere iş verilmesi ve liyakatsiz atamaların yapılması, kurumun sürdürülebilirliğini tehdit eden faktörler olarak ön plana çıkmaktadır. Bu durum, yalnızca mali kayıplara yol açmakla kalmamakta; aynı zamanda TCDD’nin hizmet kalitesini de olumsuz yönde etkilemektedir.
Kamu Kaynaklarının Etkili Kullanımı
TCDD’nin yaşadığı mali zorluklar, kamu kaynaklarının nasıl kullanılacağı konusunda da ciddi tartışmalar yaratmaktadır. TCDD’nin toplam zararı 84 milyar TL’yi aşarken, bu meblağla nelerin yapılabileceği hususunda bazı önerilerde bulunulmuştur. Örneğin, bu meblağla 10 büyük hastane, 14.000-18.000 MW kapasiteli Güneş Enerjisi Santralleri gibi projelerin gerçekleştirilebileceği belirtilmektedir. Bu da, kaynakların daha etkili kullanımı hususunda düşünülmesi gereken bir durum olduğunu göstermektedir.
| No. | Önemli Noktalar |
|---|---|
| 1 | TCDD’nin 2024 yılı zararı 36,5 milyar TL olarak kaydedilmiştir. |
| 2 | TCDD’nin 2002-2024 yılları arasındaki toplam zararı ise 84 milyar TL’yi aşmıştır. |
| 3 | Delice-Çorum Hızlı Tren Hattı inşaatı, 40 milyar TL yerine 76 milyar TL’ye ihale edilmiştir. |
| 4 | Yönetim eleştirileri, liyakat esasının kaybolduğu yönündedir. |
| 5 | 84 milyar TL’lik zarar ile önemli sosyal projelerin yapılabileceği belirtilmektedir. |
Haberin Özeti
TCDD, uzun yıllar boyunca yaşadığı mali zorluklarla dikkat çekmektedir. 2024 yılı itibarıyla ulaşan 36,5 milyar TL’lik zarar, kurumun yönetiminde ciddi sorunların yaşandığını gösteriyor. CHP Milletvekili Mehmet Tahtasız tarafından ifade edilen rakamlar ve yapılan açıklamalar, TCDD’nin yatırım ve projelerinde yaşanan mali yetkinlik eksikliğini, liyakat sorunlarını ve kamu kaynaklarının etkili kullanılması gerekliliğini gözler önüne sermektedir. Devletin bu anlamda atacağı adımlar, hem demiryolu ulaşım altyapısının gelişimi hem de kamu maliyesinin sürdürülebilirliği açısından oldukça önemlidir.
Sıkça Sorulan Sorular
Soru: TCDD’nin 2024 yılı zararı ne kadardır?
TCDD’nin 2024 yılı itibarıyla zararı 36,5 milyar TL olarak kaydedilmiştir.
Soru: TCDD’nin 2002-2024 yılları arasındaki toplam zararı nedir?
Bu dönem arasındaki toplam zarar 84 milyar TL’yi aşmıştır.
Soru: Delice-Çorum Hızlı Tren Hattı’nın maliyeti ne kadardır?
Bu hattın inşaatı başlangıçta 40 milyar TL olarak öngörülmüşken, ihale bedeli 76 milyar TL’ye çıkmıştır.
Soru: Liyakat sorunları TCDD’yi nasıl etkilemektedir?
Liyakat esasının kaybolması, kurumun yönetiminde düşüşe ve işlerin yandaş şirketlere verilmesine yol açmaktadır.
Soru: Kamu kaynaklarının etkili kullanımı ne anlama geliyor?
Kamu kaynaklarının etkili kullanımı, TCDD örneğinde olduğu gibi büyük kayıpların yaşanmasını önlemek ve bu kaynaklarla sosyal projelerin gerçekleştirilmesini sağlamaktır.
