Gaz İhraç Eden Ülkeler Forumu (GECF), 2025 Gaz Piyasası Raporu’nu yayımladı. Rapor, küresel doğal gaz tüketiminin 2025’te yüzde 2,5 oranında artarak 4 trilyon 170 milyar metreküpe ulaşacağını öngörüyor. Bu artış, 100 milyar metreküplük bir büyümeye tekabül ederken, son on yılın en hızlı büyüme oranları arasında yer alıyor. Bu yükselişin arkasındaki temel nedenler arasında ekonomik büyüme, sanayileşme, teknolojik gelişimler, artan nüfus ve şehirleşme gibi unsurlar bulunuyor. Ayrıca, raporda her bölgedeki gaz talebinin nasıl şekillendiği ve gelecekteki öngörüler de ele alındı.
Yıllık büyüme, özellikle Asya-Pasifik bölgesindeki artışla destekleniyor. Rapor, elektrik üretimi ve sanayi alanındaki gelişmelerin gaz talebini nasıl etkilediği konusunda bilgiler sunuyor. Ancak, ekonomik belirsizlikler ve muhtemel ticaret savaşlarının bu büyüme üzerindeki potansiyel etkileri de vurgulanıyor. Gaz ticaretine dair verilere göre, boru gazı ticareti artarken LNG ticaretinde düşüş yaşanması dikkat çekiyor. Yeni yatırımların da sektörü desteklemesi bekleniyor.
| Makale Alt Başlıkları |
|---|
| 1) Asya Pasifik Küresel Gaz Tüketimi Artışında İtici Güç |
| 2) Gaz Tüketim Artışında Elektrik ve Sanayi Etkili Oldu |
| 3) Kısa Vadeli Tarife Savaşından Etkilenebilir |
| 4) Yatırımlar Arama ve Geliştirme Faaliyetlerini Destekledi |
| 5) Boru Gaz Ticareti Arttı, LNG Ticareti Düştü |
Asya Pasifik Küresel Gaz Tüketimi Artışında İtici Güç
Asya Pasifik bölgesi, global gaz tüketimindeki artışın en önemli oyuncusu olmuştur. Bu bölge, küresel talep artışının yüzde 60’ını karşılayarak dikkat çekmektedir. Özellikle, Çin‘in gaz tüketimi son bir yılda 33 milyar metreküp artarak 430 milyar metreküpe ulaşmıştır. Bu büyük artış, hem ekonomik büyüme hem de sanayinin gelişmesi ile ilişkilidir. Ülkeler, enerji ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla doğal gazın kullanımını artırmaktadır.
Bununla birlikte, Rusya ve ABD de tüketime 20’şer milyar metreküplük katkı sağladı. Ancak Latin Amerika, Karayipler ve Afrika ülkelerinde büyüme sınırlı kalırken, Avrupa‘da iki yıl süren düşüşün ardından gaz tüketimi sabitlenmiştir. Bu gelişmeler, bölgelerin enerji politikaları ve ekonomik durumları üzerinde önemli bir etki yaratmaktadır.
Gaz Tüketim Artışında Elektrik ve Sanayi Etkili Oldu
Rapora göre, sektör bazında talep artışında elektrik üretimi ve sanayi öne çıkmaktadır. Elektrikli ulaşımın yaygınlaşması, sanayide elektrifikasyon ve veri merkezlerinin büyümesi, gazla çalışan elektrik üretiminin artışına neden olmuştur. Doğal gaz, aynı zamanda yenilenebilir enerji üretimini dengeleyen esnek bir üretim aracı olarak önemli bir yer tutmaktadır. Güvenilir bir baz yük kaynağı olarak işlev gören doğal gaz, düşük fiyatların etkisiyle de sanayi tüketimini artırmaktadır.
2024-2025 kış sezonunda Kuzey Yarımküre’de yaşanan soğuk hava dalgaları, konut ve ticari sektörlerde ısıtma amaçlı gaz talebini artırmıştır. Özellikle, Çin’de sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) yakıtlı kamyon sayısının artışı, ulaşımdan kaynaklı talebi daha da yukarı çekmiştir. Bu durum, enerji sektöründe yaşanan değişimlerin ve taleplerin ne kadar dinamik olduğunu bir kez daha gözler önüne sermektedir.
Kısa Vadeli Tarife Savaşından Etkilenebilir
Son aylarda olumlu seyreden ekonomik görünüm, kısa vadeli enerji ve gaz talebi beklentilerini güçlendirmişti. Ancak, 2 Nisan itibarıyla ABD‘nin 185 ülkeden ithalata yüksek tarifeler uygulaması, bu beklentileri zayıflatmıştır. Bazı ülkeler bu duruma karşı misilleme önlemleri almaya başlamıştır. Bu gelişmeler, küresel ekonomik büyüme beklentileri üzerinde aşağı yönlü riskler yaratmaktadır.
Özellikle, enerji genelinde ve doğal gaz talebinde ciddi belirsizlikler ortaya çıkmıştır. Ticaret savaşının gaz piyasalarına etkilerinin tam olarak değerlendirilmesi ise zaman alacaktır. Bu durum, tüketicilerin ve üreticilerin stratejik planlamalarında belirsizlik yaratmakta ve öngörülebilirliği zorlaştırmaktadır.
Yatırımlar Arama ve Geliştirme Faaliyetlerini Destekledi
2024 yılında küresel petrol ve gaz arama-üretim yatırımları 625 milyar dolara ulaştı. Bu oran, küresel salgın sonrasında kaydedilen en yüksek ikinci seviye olarak dikkati çekmektedir. Rapora göre, 2023 yılında tarihi dip seviyeye gerileyen keşifler, 2024 yılında 420 milyar metreküp doğal gaz keşfiyle toparlanma göstermiştir. Ancak bu oran, salgın öncesi ortalamanın altında kalmaya devam etmektedir.
Söz konusu yıl içinde toplam 130 yeni gaz projesi devreye alındı ve bu projelerin yıllık toplam 60 milyar metreküp üretim kapasitesine ulaşması bekleniyor. Yeni yatırımlar, özellikle enerji talebinin artmasıyla birlikte gelecekteki üretim seviyelerini artırmak ve güvenliği sağlamak için kritik öneme sahiptir.
Boru Gaz Ticareti Arttı, LNG Ticareti Düştü
İki yıllık düşüşün ardından, boru hattıyla doğal gaz ticareti, 2024 yılında yüzde 6 artarak 606 milyar metreküpe ulaşmıştır. Ancak, küresel LNG arzı ise yüzde 0,9 artarak son dört yılın en yavaş büyümesini kaydetmiştir. Buna rağmen, Asya’nın LNG ithalatı yüzde 8 artarak rekor seviyeye ulaşmıştır. Çin ve Hindistan gibi ülkelerde artan gaz kullanımı, düşen spot LNG fiyatları ve yeni LNG ithalat terminallerinin devreye alınması bu artışı desteklemiştir.
Öte yandan, Avrupa’da LNG ithalatının yüzde 18 oranında azaldığı gözlemlenmiştir. Bu azalma, yüksek depolama seviyeleri ve artan boru gazı tedarikinin bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. 2024 yılı kapsamında küresel LNG sıvılaştırma kapasitesi, yıllık 10 milyon ton artarak toparlanma göstermiştir. Kongo Cumhuriyeti, Meksika, Rusya ve ABD gibi ülkelerde dört yeni proje devreye girmiştir ve bu durum LNG ihracatçıı konumunu üstlenmelerini sağlamaktadır.
Bunun yanı sıra, jeopolitik gerilimler ve kuraklık nedeniyle Süveyş ve Panama kanallarındaki aksamalara rağmen, 2024’te spot LNG taşıma maliyetlerinde önemli düşüş yaşanmıştır. Yıl içerisinde toplam 70 yeni LNG gemisi hizmete alınmış ve çoğu geçici olarak spot charter pazarına yönlendirilmiştir. Spot taşıma ücretlerindeki bu düşüş, navlun maliyetlerini aşağı çekerek ticareti olumlu yönde etkilemiştir.
| No. | Önemli Noktalar |
|---|---|
| 1 | Küresel doğal gaz tüketimi 2025’te %2,5 artarak 4 trilyon 170 milyar metreküpe ulaşacak. |
| 2 | Asya Pasifik bölgesi, küresel talep artışının %60’ını karşılıyor. |
| 3 | Elektrik üretimi ve sanayi, gaz talebinin artışında önemli bir rol oynamaktadır. |
| 4 | Kısa vadeli enerji talep beklentileri, ABD’nin yüksek tarifeleri nedeniyle zayıfladı. |
| 5 | Yeni yatırımlar, gelecekteki enerji ihtiyacını karşılamak için artırıldı. |
Haberin Özeti
Gaz İhraç Eden Ülkeler Forumu’nun yayımlamış olduğu GECF 2025 Gaz Piyasası Raporu, küresel doğal gaz tüketimine ilişkin önemli bilgiler ortaya koymaktadır. Küresel gaz tüketimindeki artışın öncü bölge olan Asya Pasifik, elektrik üretimi ve sanayi talebinin artışında belirleyici bir rol oynamaktadır. Ancak, ABD’nin yüksek ithalat tarifeleri gibi dışsal faktörlerin, piyasa üzerinde olumsuz etkileri olabileceği belirtilmektedir. Gelecekte, yeni yatırımların ve boru gazı ticaretinin dikkate değer artışları, enerji politikasını şekillendirmeye devam edecektir.
Sıkça Sorulan Sorular
Soru: GECF 2025 Gaz Piyasası Raporu’nda hangi temel bulgular öne çıkıyor?
Rapor, küresel doğal gaz tüketiminin yüzde 2,5 oranında artarak 4 trilyon 170 milyar metreküpe ulaşacağı ve Asya Pasifik bölgesinin bu artışta lider konumda olduğu bilgisini içermektedir.
Soru: Asya-Pasifik bölgesi neden bu kadar kritik bir öneme sahip?
Bölge, küresel gaz talebindeki artışın yüzde 60’ını karşılamakta ve bu artışın büyük kısmı ekonomik büyüme ve sanayileşme kaynaklıdır.
Soru: Gaz tüketimi artışında hangi sektörler etkili olmuştur?
Özellikle elektrik üretimi ve sanayi alanları, doğal gaz talebinin artışında ön plandadır. Elektrikli ulaşım ve sanaydaki dönüşüm, tüketimi desteklemiştir.
Soru: Kısa vadeli tarife savaşlarının gaz piyasalarına etkileri neler?
ABD’nin yüksek tarifeleri, küresel ekonomik büyüme beklentilerini tehdit ederken, gaz talebinde belirsizlik oluşturmaktadır.
Soru: Yeni yatırımların sektöre etkisi ne olacak?
Yeni yatırımlar, gelecekteki enerji taleplerini karşılamak ve piyasanın güvenliğini artırmak açısından kritik önem taşımaktadır.
