2024 yılı, Türkiye’nin sanayi sektöründe zorlu bir dönem olarak kaydedildi. Ekonomik şartların ağırlaşması, sanayi devlerini derinden etkileyerek satışlarda düşüş ve kârlılıkta sert azalmalara yol açtı. İstanbul Sanayi Odası tarafından yayımlanan veriler, birçok büyük firmanın zarar ettiğini ve toplam borçların rekor seviyelere ulaştığını ortaya koydu. Bu adımdaki rapor, sanayinin karşılaştığı zorlukları gözler önüne seriyor ve gelecekteki ekonomik istikrar için gereken önlemleri de gündeme getiriyor.
| Makale Alt Başlıkları |
|---|
| 1) 2024 Ekonomik Durumu |
| 2) Türkiye’nin İlk 500 Sanayi Kuruluşu |
| 3) Zarar Eden Şirketler |
| 4) Kârların Finansmana Gitmesi |
| 5) Devreden KDV Yükü |
2024 Ekonomik Durumu
2024 yılı, sanayi sektöründe zorlu ekonomik koşulların etkisi altında geçti. Artan enflasyon ve yükselen faiz oranları, sanayi devlerini olumsuz etkileyerek satışların gerilemesine neden oldu. Türkiye’nin 500 en büyük sanayi kuruluşuna ait araştırmaya göre, sanayi devlerinin toplam borçları yüzde 45.1 oranında bir artış göstererek 5.8 trilyon liraya ulaştı. Aynı dönemde özkaynaklar yüzde 31.6 oranında yükselirken, bu durum sanayi kuruluşlarının mali yapısında bir dengesizlik yarattı.
Yıllık değerlendirmelere göre, Türkiye’deki sanayi kuruluşlarının toplam varlıkları da 12.1 trilyon lira seviyesine çıkmış durumda. Bu durum, sanayi sektörünün hem iç piyasadaki duruşunu hem de dışa açılım açısından yaşadığı zorlukları gözler önüne seriyor. Özkaynaklardaki artış, birçok firmanın maliyetlerin artmasıyla borçlanarak karşılaştıkları dengesizlikleri gizlemeyi başaramadığını gösteriyor.
Türkiye’nin İlk 500 Sanayi Kuruluşu
İstanbul Sanayi Odası’nın 2024 yılı için açıkladığı rapor, Türkiye’nin en büyük sanayi kuruluşlarının performansını da gözler önüne seriyor. İlgili raporda, ilk sırayı 651.6 milyar lira ile TÜPRAŞ alırken, onu 356 milyar lira ile Ford Otomotiv, üçüncü sırada ise 201.6 milyar lira ile Star Rafineri takip etti. Bu veriler, sanayi sektörünün hangi alanlarda kuvvetli olduğunu ancak genel olarak büyük bir bölümünün zararla karşı karşıya kaldığını gösteriyor.
Geçen yılın verileriyle karşılaştırıldığında, Toyota’nın dördüncü sıraya yükselmesi dikkat çekiyor. İstanbul Altın Rafinerisi ise beşinci sıradaki yerini korudu. Bu verilere göre, sektörde kontrolsüz büyüme ve artan maliyetler karşısında rekabet açısından büyük zorluklar yaşanıyor. Dolayısıyla, bu durum Türkiye’nin sanayi üretiminde sürdürülebilir bir büyümeyi sağlama adına alınması gereken önlemlerin önemini artırıyor.
Zarar Eden Şirketler
İSO 500 araştırması, zarar eden şirketlerin sayısının 2024 yılı itibarıyla 152’ye yükseldiğini kaydediyor. Geçtiğimiz yıl 96 olan zarar eden kuruluş sayısındaki artış, sanayinin bulunduğu durumun zorluğunu açık bir biçimde yansıtıyor. Bu bağlamda, sektör temsilcileri, bu artışın yüksek faiz oranlarının ve piyasalardaki dalgalanmanın bir sonucu olduğunu ifade ediyor.
Aynı zamanda, vergi öncesi dönem kar/zarar dengesinin de oldukça olumsuz sonuçlar doğurduğu görülüyor. Faiz, amortisman ve vergi önceki dönem zarar eden firma sayısı ise 10’dan 19’a yükselerek şirketlerin ne denli zor bir süreçten geçtiğini gösteriyor. Uzmanlar, bu durumun sanayi stratejilerinin yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini vurguluyorlar.
Kârların Finansmana Gitmesi
İSO 500’ün kârlılık bileşenleri incelendiğinde, 2024 yılında sanayi şirketlerinin 35.2 milyar TL net kambiyo zararı yazdığı görülüyor. Bu durum, sanayi sektörünün sağlıklı bir kâr elde edebilme yeteneklerinin kısıtlandığını gösteriyor. İlgili raporda şirketlerin diğer gelirlerden elde ettikleri net kârın 402 milyar TL olduğu belirtilmiştir.
Finansal giderlerin artış gösterdiği bir ortamda, sanayi şirketlerinin kârlarının neredeyse tamamının finansman giderlerine gittiği ve bunun da çok ciddi bir sorun oluşturduğu ortaya konmuş durumda. Faaliyet kârı 640.8 milyar liraya ulaşmış ancak finansman giderleri 618.9 milyar lira olarak belirlenmiştir. Dolayısıyla, finansman giderlerinin faaliyet kârına oranı yüzde 96.6 seviyesine yükselmiştir ki bu da alanın sağlıklı bir büyüme göstermediğini açıkça ortaya koyuyor.
Devreden KDV Yükü
İSO 500’ün devreden Katma Değer Vergisi tutarı, yüzde 26.9 oranında artarak 85 milyar liraya yaklaştı. 2022’de devreden KDV 48.9 milyar lira iken, bu rakam 2023’te 66.7 milyara çıkmıştı. Bu artış, enflasyonun altında kalması bakımından olumlu bir tablo sunsa da sanayicilerin karşılaştığı yük oldukça fazladır. İSO Başkanı, bu artışı ihtiyatla değerlendirerek firmaların finansal durumu üzerindeki etkisini vurgulamaktadır.
Erdal Bahçıvan, konu hakkında yaptığı açıklamada, bu sürecin firmalar için ciddi bir nakit akışı sorunu yarattığını belirtmektedir. Devreden KDV’nin iş dünyası üzerindeki yükü, enflasyonun yüksek seyrettiği dönemlerde daha da kritik bir hal almakta ve bu bağlamda ekonomik çözüm önerilerinin hayata geçirilmesi gerektiği düşünülmektedir.
| No. | Önemli Noktalar |
|---|---|
| 1 | Sanayi devlerinin toplam borçları 5.8 trilyon liraya ulaştı. |
| 2 | 2024 yılı itibarıyla 152 şirket zarar açıkladı. |
| 3 | İSO 500’ün kârlılığı ciddi şekilde azaldı. |
| 4 | Devreden KDV yükü 85 milyar liraya çıktı. |
| 5 | Üretimden satışlardaki reel kayıplar sürüyor. |
Haberin Özeti
2024 yılı, Türkiye’nin sanayi sektörü için bir dönüm noktası oldu. Satışlarda düşüş ve kârlılıkta ciddi azalmalar yaşanırken, birçok büyük şirket zarar açıkladı. İstanbul Sanayi Odası’nın verileri, toplam borçların arttığını ve devreden KDV yükünün sanayi kuruluşları üzerinde yarattığı baskıyı gözler önüne seriyor. Ekonomik zorlukların üstesinden gelmek için daha fazla destek ve stratejik önlemler gerekmekte. Sanayi sektörünün sürdürülebilirliği adına alınması gereken önlemler acil bir önem taşıyor.
Sıkça Sorulan Sorular
Soru: Sanayi kuruluşlarının borç düzeyi ne durumda?
Toplam borçlar 5.8 trilyon liraya ulaşmış durumda.
Soru: Zarara uğrayan şirket sayısı ne kadar?
2024 yılında zarar eden şirket sayısı 152’ye çıktı.
Soru: Kârlılık ne kadar azaldı?
İSO 500’ün faaliyet kârı yüzde 31.6 oranında azalmıştır.
Soru: Devreden KDV tutarı ne kadar?
Devreden KDV tutarı 85 milyar lira civarındadır.
Soru: Üretimden satışlarda ne tür kayıplar yaşanıyor?
2024 yılında üretimden satışlarda reel olarak yüzde 3.4 gerileme kaydedilmiştir.
