Türkiye ekonomisinde yüksek borçlanma maliyetleri, özellikle büyük ölçekli şirketlerin maliyet kısıtlamalarına yönelmesine neden oldu. Telekomünikasyon, enerji, beyaz eşya ve sanayi gibi çeşitli sektörlerde faaliyet gösteren pek çok firma, ilk çeyrek döneminde çalışan sayısını azaltmaya başladı. Geniş tanımlı işsizliğin 13 milyona yaklaştığı bu dönemde yapılan işten çıkarmalar, ülkenin en büyük şirketlerin işlem gördüğü borsa üzerinde de etkiler yarattı. Bu haber, işten çıkarmaların hangi sektörlerde yoğunlaştığını, en çok etkilenen şirketleri ve ülke genelindeki işsizlik durumunu detaylandıracaktır.
| Makale Alt Başlıkları |
|---|
| 1) Fintables Verileri: İşgücü Azalması |
| 2) Büyük Holdinglerin İstihdam Kaybı |
| 3) Enerji ve Sanayi Sektöründeki Değişimler |
| 4) Vestel’in İşten Çıkarma Planları |
| 5) Otomotiv ve Demir-Çelik Sektörlerindeki Kayıplar |
Fintables Verileri: İşgücü Azalması
Veri platformu Fintables ve şirketlerin kamuya açık faaliyet raporlarına göre, BIST 100 kapsamındaki en az 30 şirket, 2024’ün ilk çeyreğinde işten çıkarmalar gerçekleştirmiştir. Bu durum, Türkiye’nin genel ekonomik görünümünü etkileyen bir unsur olarak öne çıkmaktadır. Bazı şirketler istihdamı artırırken, birçok firmanın çalışan sayısı ile ilgili veri paylaşımında bulunmamakta ve bu da durumu daha karmaşık hale getirmektedir.
Büyük Holdinglerin İstihdam Kaybı
2024 sonunda bu 30 şirketin toplam çalışan sayısı 340 bin 259 iken, yılın ilk üç ayında bu rakam 323 bin 755’e düşmüştür. Bu durum, sadece bu şirketlerde 16 bin 504 kişi işini kaybetti anlamına gelmektedir. Örneğin, Anadolu Grubu Holding’in faaliyet raporuna göre, 2024 sonunda 75 bin 610 olan çalışan sayısı 2025 Mart itibarıyla 70 bin 524’e gerilemiştir. En büyük istihdam kaybı grubun iştirakleri olan Coca-Cola ve Anadolu Efes’te yaşanmıştır. Özellikle Anadolu Efes’in çalışan sayısı 19 bin 907’den 15 bin 75’e düşmüştür.
Enerji ve Sanayi Sektöründeki Değişimler
Faiz artışlarına karşı en hassas sektörlerden biri olan enerji sektörü de benzer bir durumla karşı karşıya kalmıştır. Örneğin, Sabancı Holding, yılın ilk çeyreğinde çalışan sayısını 64 bin 705’ten 64 bin 519’a düşürmüştür. Grubun enerji kolu olan EnerjiSA’da ise çalışan sayısı 10 bin 384’ten 9 bin 957’ye gerilemiştir. Bunun yanı sıra, iş gücü kaybı yaşayan diğer holdingler arasında Doğan Holding ve Alarko Holding de yer almaktadır ve bu durum sektörlerin geleceği açısından kaygı vericidir.
Vestel’in İşten Çıkarma Planları
Yılın ilerleyen dönemlerinde daha büyük çaplı işten çıkarmalar beklenmektedir. Bu kapsamda, Vestel şirketi, 2 bin kişilik bir işten çıkarma planı duyurmuştur. 2024’ün ilk çeyreğinde bile Vestel’de çalışan sayısı 614 kişi azalmış ve toplam istihdam 19 binin altına düşmüştür. Vestel’in beyaz eşya sektöründeki alt şirketlerinde de benzer azalmalar yaşanmaktadır. Bu durum, firmanın stratejik planları ve piyasa koşulları ile doğrudan ilişkilidir.
Otomotiv ve Demir-Çelik Sektörlerindeki Kayıplar
Otomotiv satışlarında rekorlar kırıldığı bir dönemde bile, sektörde ciddi istihdam kaybı gözlemlenmiştir. Ford Otosan, Tofaş, KordSA ve Türk Traktör gibi önde gelen şirketlerin çalışan sayısı azalırken, sanayi sektörünün önemli oyuncularından İskenderun Demir Çelik de bu duruma dahil olmuştur. Öne çıkan bu durumlar, sektörde iş gücü maliyetlerinin arttığını ve bunun sektördeki gelişmeleri olumsuz etkilediğini göstermektedir.
İşsizlik Gerçekte Yüzde 32’yi Aştı
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) resmi verilerine göre, işsizlik oranı Mayıs ayında yüzde 8’den 8.6’ya çıkmıştır. Ancak geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 32.2’ye ulaşmış ve bu oran ile rekor kırmıştır. Mayıs ayında işsiz sayısında 1.2 milyon kişilik bir artış yaşanması, ülke genelindeki ekonomik sıkıntıların bir başka göstergesidir. Bu durum, iş gücü kaybının sadece büyük şirketlerle sınırlı kalmadığını, ülke genelinde bir sorun haline geldiğini ortaya koymaktadır.
| No. | Önemli Noktalar |
|---|---|
| 1 | Ekonomideki yüksek borçlanma maliyetleri nedeniyle işten çıkarmalar arttı. |
| 2 | BIST 100’de yer alan 30 şirket iş gücünü azalttı. |
| 3 | Anadolu Grubu gibi büyük holdingler ciddi istihdam kaybı yaşadı. |
| 4 | Vestel 2 bin kişilik işten çıkarma planını açıkladı. |
| 5 | Geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 32.2’ye ulaştı. |
Haberin Özeti
Türkiye ekonomisindeki yüksek borçlanma maliyetleri, büyük çapta işten çıkarmalara neden oldu ve birçok sektörde istihdam kaybı yaşandı. İşgücü azaltmaları, BIST 100’deki birçok şirkete sıçrayarak çalışan sayısını önemli oranda etkilemiştir. Özellikle enerji, otomotiv ve beyaz eşya gibi dikkat çeken sektörlerde görülen bu istihdam kayıpları, geniş tanımlı işsizlik oranının artışındaki en temel nedenlerden biri olarak değerlendirilmektedir. Sonuç olarak, bu durum, ekonomideki daralma ve işsizlik sorununun ne denli derinleştiğini gözler önüne sermektedir.
Sıkça Sorulan Sorular
Soru: İşten çıkarmalar hangi sektörlerde yoğunlaşıyor?
İşten çıkarmalar, enerji, otomotiv, beyaz eşya ve sanayi sektörlerinde yoğunlaşmaktadır.
Soru: En fazla iş gücü kaybı yaşayan şirketler hangileridir?
Anadolu Grubu, Vestel ve bazı otomotiv şirketleri en çok iş gücü kaybı yaşayan şirketler arasında yer almaktadır.
Soru: Türkiye’deki geniş tanımlı işsizlik oranı nedir?
Geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 32.2 olarak kaydedilmiştir.
Soru: Vestel’in işten çıkarma planı ne kadar?
Vestel, 2 bin kişilik bir işten çıkarma planı açıklamıştır.
Soru: İşsizlik oranı son dönemde nasıl bir seyir izledi?
İşsizlik oranı son dönemde yüzde 8’den yüzde 8.6’ya yükselmiştir.
