İsrail hükümetinde yaşanan son gelişmeler, Ultra-Ortodoks (Haredi) topluluğun askerlik muafiyeti konusundaki tartışmaların yeniden alevlenmesine yol açtı. Başbakan Binyamin Netanyahu‘nun peş peşe istifa tehditleri ile gündemi meşgul eden Haredi liderlerden Goldknopf, hükümete istifasını sundu ve Knesset’e geri döneceğini açıkladı. Bu durum, hükümetin milletvekili sayısını 64’e düşürdü ve ülkenin askerlik ihtiyacı artarken büyük bir belirsizlik oluşturdu. Konunun derinlemesine anlaşılması için Harediler ve zorunlu askerlik arasındaki çatışmanın tarihine ve güncel yaşanan ayrıntılara değinmek önem arz etmektedir.
| Makale Alt Başlıkları |
|---|
| 1) Haredilerin Askerlik Durumu |
| 2) Hükümetin İçindeki Çatışmalar |
| 3) Ordunun Asker İhtiyacı |
| 4) Haredi Koalisyon Ortaklarının Etkisi |
| 5) Gelecekteki Olası Gelişmeler |
Haredilerin Askerlik Durumu
İsrail yasaları gereğince, 18 yaşına gelen herkesin zorunlu askerlik hizmetini yerine getirmesi bekleniyor. Ancak Ultra-Ortodoks (Haredi) topluluğun bu yükümlülüğe tabi olmaması, yıllardır tartışma konusu olmuştur. Harediler, hayatlarını Tevrat eğitimine adadıklarını ifade ederek, askerlikte görev almak istemediklerini dile getiriyorlar. Bu durum, toplumda derin bir bölünmeye ve tartışmalara yol açmakta, özellikle güvenlik konularında zorunlu askerliğin gerekliliği üzerinde de yoğun tartışmalar meydana çıkmaktadır.
Haredi topluluğu, nüfusun yaklaşık yüzde 13’ünü oluşturuyor. Ancak, son yıllarda güvenlik endişeleri ve artan çatışmalar nedeniyle askerlik muafiyetlerinin sorgulanmaya başlaması, Haredilerin tugaylara katılma konusunu gündeme getiriyor. Bu durumun arka planında, orduya katılım konusunda yapılan yasal düzenlemelerde ve mahkeme kararlarında da önemli değişiklikler bulunuyor. Örneğin, İsrail Yüksek Mahkemesi, Haredi erkeklerin zorunlu askerlikten muafiyetinin yasal dayanağının bulunmadığını ve askere uygun olanların göreve alınması gerektiğine karar vermiştir.
Hükümetin İçindeki Çatışmalar
Son dönemde yaşanan siyasi çatışmalar, Haredi liderlerin hükümete karşı tavır alma sebepleriyle ilişkilidir. Goldknopf’un, Başbakan Binyamin Netanyahu‘ya yönelik istifa tehdidi, bu iç huzursuzluğun bir sonucudur. Harediler, Netanyahu hükümetinden Haredilerin askerlikten muaf tutulmasını sağlayacak bir yasa çıkarmasını talep etmiştir. Ancak koalisyon içindeki bu çatışmalar, hükümetin istikrarsızlığını artırarak, mevcut legislasyonun geçişini zorlaştırmıştır.
Meclisin feshi ile ilgili etmekte olan tasarı, koalisyon ortaklarının destek vermesine rağmen, ön oylamadan geçmemiştir. Hükümetin, karşıt görüşlerin birleştiği bir noktaya ulaşamaması ve katılımcı partilerin ayrılması, Haredilerin belirttiği talepleri göz ardı etmesine neden olmuştur. Hükümetin, kendi ortaklarında yaşadığı huzursuzluklar, taraflar arasında derin bir uçurum yaratmıştır.
Ordunun Asker İhtiyacı
Güvenlik tehditleri ve artan askeri operasyonlar, İsrail ordusunun asker ihtiyacını giderek artırmıştır. 7 Ekim 2023’te başlayan çatışmalar neticesinde, Gazze Şeridi’nde durumun aciliyeti artmıştır. Genelkurmay, ordunun 12 bin askere ihtiyaç duyduğunu, bunun 7 bininin savaş bölgelerinde görev alacak şekilde planlandığını belirtmiştir. Bu durum, Haredilerin askerlikten muaf tutulmasının tartışılmasını daha da zorunlu hale getirmiştir.
Ülkede artan Cumhuriyetçi görüşlerin etkisiyle, Haredilere yönelik cinsiyet ve etnik ayrımcılık meseleleri gündeme getirilmiştir. Bazı topluluklar, Haredi gençlerin orduya katılımının hükümet tarafından meşru bir taleple yerine getirilmesini beklemektedir. Ancak Haredi topluluğu bu isteklere karşı çıkarak, kendi toplumsal ve dini değerlerini koruma noktasında kararlıdır.
Haredi Koalisyon Ortaklarının Etkisi
Başbakan Netanyahu’nun Haredi koalisyon ortaklarıyla ilişkisi, hükümetin işleyişini doğrudan etkiliyor. Haredi partileri, özellikle askerlik yasasına dair yaptıkları baskılar ile hükümet içinde ciddi bir etki alanına sahip. Koalisyonun içindeki bu çekişmeler, Haredilerin askerlik muafiyetinin kalıcılığı üzerinde önemli bir yer tutuyor.
Son bir kaç yılda, bu süreçlerin bir sonucu olarak, Haredi parti liderleri daha fazla kamuoyu önünde belirginleşerek partilerinin siyasi güçlerini artırmaya çalışıyorlar. Ancak, Haredilerin hükümet kararları üzerindeki etkisi, çeşitli muhalefet gruplarının tepkisine neden olmakta ve ülkedeki siyasi dengeyi zorluyor. Haredilerin bu durumu hükümet üzerindeki baskısını artırmasına neden oluyor.
Gelecekteki Olası Gelişmeler
İsrail’deki askeri ve siyasi gelişmeler, ileriki dönemlerde Haredi toplumunun askerlik muafiyetine dair kalıcı yasaların oluşturulup oluşturulmayacağı konusunda belirsizlik yaratıyor. Haredi liderlerin istifaları ve hükümetin düşmesi halinde, gelecek olası senaryolar üzerinde geniş bir tartışma ortamı oluşturulabilir.
Haredi toplumunun, orduya asker verme konusundaki sıkı tutumları, hükümetin oluşumunun yanı sıra ayrışma ve bölünmeyi de beraberinde getiriyor. Bu konuda yapılacak olası yasama değişiklikleri, hem uluslararası hem iç siyasette geniş yankılar uyandırabilir. Bu durum, hükümetin istikrarını sağlayabilmesi ve halk desteğini kazanabilmesi için büyük bir sınav niteliği taşıyacak.
| No. | Önemli Noktalar |
|---|---|
| 1 | Haredilerin zorunlu askere alınmaması, İsrail’deki en önemli tartışma konularından biridir. |
| 2 | Başbakan Netanyahu, Haredi liderlerin istifalarıyla hükümete yönelik ciddi bir tehdit altındadır. |
| 3 | İsrail, son günlerde artan askeri ihtiyacı nedeniyle Haredi gençleri orduda görmek istemektedir. |
| 4 | Koalisyon ortaklarının desteği olmadan hükümetin istikrarsız olduğu gözlemlenmektedir. |
| 5 | Haredi toplumunun gelecekteki tutumu ve talepleri hükümetin geleceğini etkileyebilir. |
Haberin Özeti
İsrail hükümetinde yaşanan bu çalkantılar, Ultra-Ortodoks (Haredi) toplulugun askerlikten muaf tutulma konusunda süregelen tartışmaların derinleşmesiyle örtüşmektedir. Haredi liderlerin istifalarıyla hükümet, kesin bir istikrarsızlık dönemine girmiştir. Bilhassa, güvenlik ve toplumsal adalet konularındaki çatışmalar, ülkedeki politik dengeleri değiştirebilir. Haredi koalisyon ortaklarının baskılarıyla, bu süreçte Türkiye’nin geleceğine dair önemli değişiklikler yaşanması muhtemeldir.
Sıkça Sorulan Sorular
Soru: Haredilerin askerlik muafiyeti neden tartışma konusu?
Haredilerin zorunlu askerlikten muaf tutulması, toplumda derin bir bölünmeye yol açmakta ve güvenlik konuları üzerinde büyük tartışmalara neden olmaktadır.
Soru: Haredi liderlerin hükümete sunduğu istiffalar ne anlama geliyor?
Bu istifalar, hükümetin istikrarsızlığını ve Haredi koalisyon ortaklarının hükümet üzerindeki etkisini göstermektedir.
Soru: İsrail ordusunun asker ihtiyacı neden artıyor?
Güvenlik tehdidi ve artan çatışmalar nedeniyle, orduya daha fazla askere ihtiyaç duyulmaktadır.
Soru: Hükümetin geleceği Haredi toplumunun tutumuna nasıl bağlı?
Haredilerin askerlik muafiyeti konusundaki duruşları, hükümetin istikrarsızlığı ya da başarısı üzerinde önemli etkilere yol açabilir.
Soru: Haredi gençler orduya alınacak mı?
Gelecekte Haredi gençlerin askere alınması, yasal düzenlemelere bağlı olarak değişebilir ve bu konuda tartışmalar sürecektir.
