İstanbul Sanayi Odası (İSO), 2024 yılına yönelik “Türkiye’nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu” araştırmasının sonuçlarını kamuoyuyla paylaştı. Bu kapsamlı çalışma, Türkiye’nin orta büyüklükteki sanayi kuruluşlarının performanslarını mercek altına alarak, bu şirketlerin üretim, satış, ihracat ve karlılık verilerini detaylı bir şekilde analiz ediyor. Araştırmanın bulguları, sanayinin mevcut durumunu ve karşı karşıya olduğu zorlukları gözler önüne seriyor. Özellikle iç talepteki yavaşlama, yüksek maliyetler ve azalan karlılık oranları gündemde önemli yer tutarken, Türkiye’nin sanayisinin geleceğe yönelik nasıl bir yol izlemesi gerektiğine dair analizler yapılıyor.
| Makale Alt Başlıkları |
|---|
| 1) Üretimden Satışlarda Reel Düşüş Devam Ediyor |
| 2) İç Talepte Dikey Yavaşlama Etkisi |
| 3) Düşük İhracat, Kur ve Maliyet Etkisi |
| 4) Karlılıkta Düşüş Sürüyor |
| 5) Sanayiye Destek Eli Şart |
Üretimden Satışlarda Reel Düşüş Devam Ediyor
İstanbul Sanayi Odası’nın verilerine göre, 2023 yılında İSO İkinci 500 büyük sanayi kuruluşunun toplam üretimden net satışları, 988 milyar TL’den 2024’te 1,393 trilyon TL’ye yükselmiştir. Ancak, bu rakamların Yİ-ÜFE etkisi çıkarıldığında, reel bazda satışların binde 1 (0,1%) oranında bir düşüş yaşadığı görülmektedir. Bu durum, son üç yıldır devam eden satış gerilemesi trendinin sürdüğünü göstermektedir.
Bu veriler, sanayinin üretim ve satış süreçlerinin nasıl etkilendiğine ve Türkiye’nin ekonomik dinamikleri içerisinde bu durumun hangi boyutlarda sorunlar yaratabileceğine dair önemli işaretler sunmaktadır. Ekonomik durgunluğun etkilerinin hissedildiği bu dönemde, eser büyüme oranları şirketlerin kar marjlarını tehdit etmektedir.
İç Talepte Dikey Yavaşlama Etkisi
2024 yılının Nisan ayından itibaren uygulanan sıkı para politikaları, iç talebi yavaşlatmaya başlamıştır. İç talepteki bu yavaşlama, doğrudan sanayi satışlarını olumsuz etkilemektedir. Şirketlerin “üretimden net satış” artış oranı, önceki yıllara oranla geride kalmıştır. Bu durum, iç piyasada bazı sektörlerin darboğaza girmesine neden olmaktadır.
Özellikle sanayi temsilcileri, iç talepteki bu belirgin azalmanın, yüksek maliyetler ve enflasyon ile birleşince daha ciddi sorunlara yol açacağına dikkat çekmektedir. Bu nedenle, piyasaların desteklenmesi ve canlandırılması amacıyla yeni stratejilerin geliştirilmesi gerekmektedir.
Düşük İhracat, Kur ve Maliyet Etkisi
2024 yılında Türkiye genelinde ihracatın sadece %2,4 oranında bir artışla 261,8 milyar dolara çıkması beklenmektedir. Sanayi ihracatındaki artış ise %2,6 olarak kaydedilmiştir. Bunun yanında, İSO İkinci 500’ün toplam ihracatı, %6,2 artış göstererek 15,9 milyar dolara ulaşmıştır.
Ancak, yüksek döviz kurları ve maliyet baskıları, bu orta ölçekli şirketlerin rekabet gücünü ciddi şekilde etkilemekte, satış fiyatlarına yansımamalarına sebep olmaktadır. Şirketler, bu nedenle pazar paylarını korumakta zorlanmaktadır.
Karlılıkta Düşüş Sürüyor
İSO İkinci 500 araştırmasında, karlılık oranlarının da azaldığına dair kaygılar öne çıkmaktadır. Örneğin, faaliyet karı 145 milyar TL’den 118 milyar TL’ye, faaliyet karlılığı ise %12,6’dan %7,3’e gerilemiştir. Vergi öncesi kar zararı ise 95 milyar TL’den 34 milyar TL’ye düşerek %63,8’lik bir kayıp yaşanmıştır.
Satışlardaki karlılık ise %8,2’den %2,1’e düşerek, uzun yıllar ortalamanın altında kalmıştır. Bu veriler, firmaların karlılıklarının sürdürülebilirliği açısından büyük bir tehdit oluşturmakta.
Sanayiye Destek Eli Şart
İSO İkinci 500 araştırması, Türkiye’nin orta ölçekli sanayi işletmelerinin, iç talebe bağlı büyüme stratejileri kurabilmelerinin sürdürülebilir bir durum olmadığını ortaya koymaktadır. Ekonomistlere göre, bu zayıf piyasa koşullarında, ihracata dayalı yeni politikaların ve finansman desteklerinin artırılması sanayiye yeni bir soluk kazandırabilir.
Aksi takdirde, yerli üretim süreçlerinin ivmesi hızla kaybolabilir ve bu durum sanayinin gelecekteki dinamiklerini daha da zorlaştıracaktır. Uzmanlar, sanayinin desteklenmesi gerektiğine ve piyasanın canlandırılması yönünde atılacak adımların büyük önem taşıdığına dikkat çekiyor.
| No. | Önemli Noktalar |
|---|---|
| 1 | İSO’nun raporu, Türkiye’nin sanayi kuruluşları için zorlu bir dönemde olunduğunu göstermektedir. |
| 2 | İç talepteki yavaşlama, şirketlerin satış ve üretim oranlarını olumsuz etkilemektedir. |
| 3 | Yüksek maliyetler, düşük rekabet gücü ve azalan karlılık sorunları ön plana çıkmıştır. |
| 4 | İhracat artışı, beklenenin altında kalmış ve sanayinin dışa bağımlılığını artırmıştır. |
| 5 | Sanayinin desteklenmesi gerektiği, aksi takdirde yerli üretimin tehlikeye girebileceğine dikkat çekilmektedir. |
Haberin Özeti
İstanbul Sanayi Odası’nın “Türkiye’nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu” araştırması, mevcut ekonomik koşullarda Türk sanayisinin büyük zorluklarla karşı karşıya olduğunu ortaya koymaktadır. İç talep, yüksek maliyetler, düşük ihracat ve karlılık oranlarının gerilemesi gibi faktörler, orta ölçekli sanayi şirketlerinin sürdürülebilirliğini tehdit etmektedir. Uzmanlar, sanayinin büyümesi ve gelişmesi için daha fazla destek ve doğru politikaların hayata geçirilmesi gerektiğinin altını çizmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular
Soru: Türkiye’nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu araştırmasına kimler katılmıştır?
Araştırmaya, Türkiye’de faaliyet gösteren orta ölçekli sanayi işletmeleri katılmıştır.
Soru: İç talep yavaşlamasının sanayiye etkisi nedir?
İç talep yavaşladığında, sanayi satışları da olumsuz etkilenmekte ve bu durum üretim oranlarını düşürmektedir.
Soru: Hangi faktörler, sanayi kuruluşlarının karlılığını etkilemektedir?
Yüksek maliyetler, döviz kuru artışları ve azalan satış fiyatları, karlılığı olumsuz yönde etkilemektedir.
Soru: İhracatta yaşanan zorluklar nelerdir?
İhracat oranlarının düşük kalması, dış pazarların rekabet gücünü azaltmakta ve sanayi için uzun vadede sorunlar yaratmaktadır.
Soru: Sanayinin desteklenmesi için hangi politikalar geliştirilmelidir?
İhracata yönelik destekler ve finansman politikaları, sanayinin canlanmasına katkıda bulunacaktır.
