Küresel doğal gaz tüketimi, geçtiğimiz yıl rekor bir seviyeye ulaşarak 4 trilyon 170 milyar metreküp olarak kaydedildi. Gaz İhraç Eden Ülkeler Forumu’nun (GECF) 2025 Gaz Piyasası Raporu’na göre, bu tüketim oranı, yıllık bazda %2,5’lik bir artışa işaret etmektedir. Bu artışın temel nedenleri arasında ekonomik büyüme, sanayileşme, teknolojik gelişimler, nüfus artışı ve iklimsel değişiklikler yer almaktadır. Asya Pasifik bölgesi, bu artışın en büyük kısmını üstlenirken, elektrik üretimi ve sanayi, sektörel açıdan en fazla talep gösteren alanlar olarak öne çıkmıştır. Ancak kısa vadeli talep, ticaret savaşlarının etkisi altında zayıflama riski taşımaktadır.
Küresel doğal gaz tüketimi, 2022 yılında genel olarak geçmiş yıllara kıyasla en yüksek seviyeye ulaşarak 4 trilyon 170 milyar metreküp olarak kaydedildi. Gaz İhraç Eden Ülkeler Forumu’nun (GECF) yayımladığı 2025 Gaz Piyasası Raporu’na göre, bu artış, %2,5 oranında gerçekleşti ve 100 milyar metreküplük bir büyümeyi temsil etti. Son on yılın en hızlı büyüme oranlarından biri olarak kaydedilen bu artışın sebepleri arasında ekonomik büyüme, sanayileşme, teknolojik gelişmeler, artan nüfus, kentleşme ve iklim değişiklikleri bulunmaktadır. Bu gelişmeler, doğal gazın daha fazla talep görmesindeki etkenleri büyük ölçüde açıklamaktadır.
| Makale Alt Başlıkları |
|---|
| 1) Asya Pasifik’ın Rolü |
| 2) Sektörel Talep Artışı |
| 3) Ticaret Savaşlarının Etkisi |
| 4) Yatırım Faaliyetleri |
| 5) Boru Gazı ve LNG Ticareti |
Asya Pasifik’ın Rolü
Küresel doğal gaz tüketimine yönelik artışın en belirgin kaynağı Asya Pasifik bölgesi oldu. Bu bölge, küresel talep artışının %60’ını karşılayarak ön plana çıktı. Özellikle Çin’in tüketimi, geçen yıl 33 milyar metreküp artarak 430 milyar metreküpe ulaştı. Rusya ve ABD’nin tüketime sağladığı katkı ise 20’şer milyar metreküp olarak kaydedildi. Latin Amerika, Karayipler ve Afrika bölgesinde büyüme sınırlı kalırken, Avrupa’da, iki yıllık düşüş döneminin ardından tüketim sabit seviyede kaldı. Asya Pasifik’in bu rolü, bölgedeki sanayileşmenin ve ekonomik büyümenin bir sonucu olarak dikkat çekmektedir.
Sektörel Talep Artışı
GECF raporuna göre, sektör bazında doğal gaz talebindeki artış, esas olarak elektrik üretimi ve sanayi alanlarında gerçekleşti. Elektrikli ulaşımın yaygınlaşması, sanayideki elektrifikasyon çabaları ve veri merkezlerinin büyümesi ile birlikte gazla çalışan elektrik üretimi de önemli bir artış kaydetti. Doğal gaz, güvenilir bir baz yük kaynağı olmasının yanı sıra, yenilenebilir enerji üretiminin dengelemesi için esnek bir üretim aracı olarak önem kazandı. Düşük fiyatlar, sanayi tüketimini artırarak bu duruma katkı sağlamıştır.
Ayrıca, 2024-2025 kış sezonunda Kuzey Yarımküre’deki soğuk hava dalgaları, konut ve ticari alanlarda ısınma amaçlı gaz talebinin artmasına yol açtı. Özellikle Çin’de sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) yakıtlı kamyon sayısının artması, ulaşım sektöründeki talebi artırarak bu durumu pekiştirdi.
Ticaret Savaşlarının Etkisi
Son aylardaki olumlu ekonomik görünüm, kısa vadeli enerji ve gaz talebi beklentilerini artırmıştı. Ancak, 2 Nisan’da ABD’nin 185 ülkeden ithalata yüksek tarifeler uygulamaya başlaması ile bu beklentiler zayıflamaya başladı. Bazı ülkeler, bu duruma karşılık vermek amacıyla misilleme önlemleri almaya yöneldi.
Bu gelişmeler, küresel ekonomik büyüme beklentileri üzerinde aşağı yönlü riskler oluşturdu ve enerji piyasası ile özellikle doğal gaz talebinde belirsizlikler meydana geldi. Ticaret savaşlarının gaz piyasalarındaki etkilerinin belirlenmesi için ise daha fazla zamana ihtiyaç olduğu ifade ediliyor.
Yatırım Faaliyetleri
2024 yılında küresel petrol ve gaz arama-üretim yatırımlarının toplamda 625 milyar dolar olduğu bildirilmektedir. Bu rakam, küresel salgın sonrası dönemde kaydedilen en yüksek ikinci seviye olarak dikkat çekmiyor. GECF raporuna göre, 2023 yılında tarihi dip seviyelerine gerileyen keşifler, 2024 yılında toplamda 420 milyar metreküp doğal gaz keşfi ile toparlanma göstermektedir. Ancak bu değer, salgın öncesi ortalamanın altında kalmıştır.
Söz konusu yıl içerisinde toplamda 130 yeni gaz projesinin devreye alındığı ve bu projelerin yıllık üretim kapasitesinin 60 milyar metreküpe ulaşmasının beklendiği bildirilmektedir.
Boru Gazı ve LNG Ticareti
Boru hattıyla doğal gaz ticareti, 2024 yılında %6 artış göstererek 606 milyar metreküpe ulaşmıştır. Öte yandan, küresel LNG arzı ise 2024 yılı içerisinde %0,9 artış kaydederek son dört yılın en yavaş büyümesini sergileyebilir. Ancak Asya’nın LNG ithalatı %8 artış göstererek rekor seviyelere erişmiştir.
Çin ve Hindistan gibi ülkelerde artan gaz kullanımı ve düşen spot LNG fiyatları, yeni LNG ithalat terminallerinin devreye alınması bu artışı desteklemiştir. Avrupa’da ise LNG ithalatı %18 azalmış ve bu düşüşte yüksek depolama seviyeleri ve artan boru gazı tedariki etkili olmuştur.
2024 yılında küresel LNG sıvılaştırma kapasitesinin yıllık 10 milyon ton artarak sıçrama yaptığı, toplam dört yeni projenin devreye alındığı, bunlar arasında Kongo Cumhuriyeti, Meksika, Rusya ve ABD’nin yer aldığı, böylece ilk iki ülkenin LNG ihracatçısı konumuna yükseldiği belirtilmektedir. Jeopolitik gerilimler ve kuraklık nedeniyle Süveyş ve Panama kanallarında yaşanan aksamalara rağmen, 2024 yılında spot LNG taşıma maliyetlerinde önemli bir düşüş yaşanmıştır. Yıl boyunca 70 yeni LNG gemisinin hizmete alındığı belirtmiştir.
| No. | Önemli Noktalar |
|---|---|
| 1 | 2022’de küresel doğal gaz tüketimi 4 trilyon 170 milyar metreküp olarak kaydedildi. |
| 2 | Asya Pasifik bölgesi, küresel gaz talebinin %60’ını karşıladı. |
| 3 | Talep artışında elektrik üretimi ve sanayi belirleyici faktör oldu. |
| 4 | Ticaret savaşları nedeniyle enerji talebi üzerinde belirsizlikler oluştu. |
| 5 | Boru gazı ticareti %6 artarken, LNG ticareti son dört yılın en yavaş büyümesini gösterdi. |
Haberin Özeti
Küresel doğal gaz pazarında son yıllarda görülen büyüme hızla devam ediyor. Asya Pasifik bölgesinin önemli rol oynaması ve sektör bazında elektrik üretimi ve sanayinin etkisiyle doğal gaz talebinde artış gözlemlenmekte. Ticaret savaşları gibi faktörler ise global ekonomik beklentilere yön vermeye devam etmektedir. Önümüzdeki yıllarda doğal gaz yatırım ve ticaretinin nasıl şekilleneceği, piyasalarda önemli bir merak konusu olacak.
Sıkça Sorulan Sorular
Soru: Küresel doğal gaz tüketiminde Asya Pasifik’ın etkisi nedir?
Asya Pasifik, küresel gaz tüketim artışının %60’ını karşılayarak bu alanda büyük bir etkiye sahiptir. Özellikle Çin, bu artışın öncüsü haline gelmiştir.
Soru: 2022’de doğal gaz tüketiminde en büyük sektörel artış ne yöndeydi?
Elektrik üretimi ve sanayi sektörleri, doğal gaz talebindeki en büyük artışın kaydedildiği alanlar olmuştur.
Soru: Ticaret savaşlarının doğal gaz talebine etkisi nedir?
Ticaret savaşları sebebiyle döviz kurları ve ithalat tarifeleri doğal gaz talebinde belirsizliklere neden olmaktadır.
Soru: Küresel LNG ticareti neden yavaşladı?
Küresel LNG arzındaki artış, geçen yıllarda yaşanan düşüşlerin ardından %0,9 oranında artmış, ancak bu son dört yılın en yavaş büyümesi olarak kaydedilmiştir.
Soru: Doğal gaz yatırım faaliyetleri 2024’te nasıl bir seyretti?
2024’te küresel petrol ve gaz arama-üretim yatırımları 625 milyar dolar olarak kaydedilmiş ve bu rakam tarihi bir seviyeye ulaştı.
