Tarım ve Orman Bakanlığı ile Türkiye İstatistik Kurumu verilerinden elde edilen bilgilere göre, son on yılda Türkiye denizlerinde en çok hamsi, çaça, palamut, sardalya, istavrit ve lüfer avlandığı kaydedilmiştir. Balık avcılığı kapsamındaki verilerin incelenmesi, yıllara göre dalgalı bir seyir izlediğini göstermektedir. Özellikle hamsi, Türkiye’nin denizlerinde en çok avlanan tür olma özelliği taşırken, diğer türlerin avcılık miktarları da dikkat çekici artışlar ve düşüşler göstermiştir. Su Ürünleri Kooperatifleri Merkez Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Ramazan Özkaya, balık avcılığına dair önemli bilgi ve değerlendirmelerini paylaşarak sürdürülebilir balıkçılığın önemine vurgu yapmıştır.
| Makale Alt Başlıkları |
|---|
| 1) Son 10 Yılda Avlanan Balık Miktarları |
| 2) Hamsi ve Diğer Türlerdeki Avcılık Durumu |
| 3) Sürdürülebilir Balıkçılık Perspektifi |
| 4) İklim Değişikliği ve Etkileri |
| 5) Genç Balıkçıların Geleceği |
Son 10 Yılda Avlanan Balık Miktarları
Son 10 yılda Türkiye denizlerinde en çok avlanan balık türleri arasında hamsi, çaça, palamut, sardalya, istavrit ve lüfer bulunmaktadır. Bu dönemde toplamda 1 milyon 689 bin 98 ton hamsi avlanmış iken, 347 bin 141 ton çaça, 210 bin 700 ton palamut, 185 bin 178 ton sardalya, 166 bin 288 ton istavrit ve 43 bin 395 ton lüfer avcılığı yapılmıştır. Avlanan bu miktarlar, yıllar içinde dalgalı bir seyir izlemiştir. Hamsi avcılığı, 2013 yılında 96 bin 440 ton iken, 2023 yılında 273 bin 915 tona ulaşarak en üst seviyeye çıkmıştır. Hamsiden sonra en çok avlanan balık ise çaça olmuştur.
Çaça avcılığı, 2015 yılında rekor bir seviyede, 76 bin 996 ton olarak gerçekleşmiş ancak son yıllarda bu miktar bir hayli düşmüştür. Palamut avcılığı ise 2015’te 4 bin 573 ton iken, geçen yıl 49 bin 278 ton olarak kaydedilmiştir. Sardalya ve istavrit avcılığında benzer bir artış gözlemlenirken, lüfer avcılığında ise dalgalanmalar yaşanmıştır. Tüm bu veriler, denizlerimizdeki balık türlerinin durumunu ve avcılığın sürdürülebilirliğini sorgulatmaktadır.
Hamsi ve Diğer Türlerdeki Avcılık Durumu
Hamsinin, Türkiye’de avlanan balıkların yaklaşık yüzde 65’ini oluşturduğuna dikkat çeken Ramazan Özkaya, son yıllarda hamsi avcılığında bir azalma olduğunu belirtmektedir. Özellikle 2023 yılı itibarıyla hamsi için 400 bin ton kota getirildiği anımsatılmıştır. Hamsi stoklarının, mevcut durumda sağlıklı olduğu ifade edilip, yalnızca boy ve et veriminde sıkıntılar yaşandığı vurgulanmıştır.
Hamsi gibi önemli bir türde avcılıkta yaşanan bu düşüşün arkasında yatan sebepler arasında iklim değişikliği ve bunun getirdiği sıcaklık artışları gösterilmektedir. Dolayısıyla bu tür, sürdürülebilir balıkçılığın sembolü haline gelmiştir. Balıkçılıkta kota uygulamasının sağlıklı bir şekilde yürütülmesi halinde, gelecekte sürdürülebilir avcılık gerçekleştirileceği umulmaktadır.
Sürdürülebilir Balıkçılık Perspektifi
Sürdürülebilir balıkçılık hakkında konuşan Özkaya, bu alanda ilerlemeler kaydedildiğini ve balık yetiştiriciliğinin büyüdüğünü ifade etmektedir. İç sularda yetiştirilen alabalığın Avrupa’da birinci sırada olduğunu, levrek ve çipuranın da ikinci ve üçüncü sıralarda yer aldığını vurgulamaktadır. Bu nedenle balık yetiştiriciliği, pazar sıkıntısı yaşanmayacak bir alana dönüşmüştür.
Özkaya, aşırı avcılıktan kaçınmanın önemli olduğunu ve her balığa kota uygulanması gerektiğini belirtirken, denizlerin korunmasının gelecek nesillere aktarılmasının önemine dikkat çekmiştir. Aksi takdirde balık popülasyonunun azalması, genç balıkçıların sektörden uzaklaşmasına ve sektörün yaşlanmasına neden olabilecektir.
İklim Değişikliği ve Etkileri
İklim değişikliğinin balıkçılık üzerinde yarattığı etkiler önemli bir tartışma konusudur. Ramazan Özkaya, bu durumun özellikle hamsi gibi popüler türleri etkilediğini gözlemektedir. Hamsi avında gözlemlenen boy küçülmesi ve verimindeki azalma, iklim değişikliği ile ilişkilendirilmektedir. Zamanla, bu durum balıkçıların gelirlerini olumsuz yönde etkileyebileceği gibi, balık popülasyonlarının da tehlikeye girmesine yol açabilir.
Bu nedenle, iklim değişikliği ile başa çıkmanın yollarını ararken, balık stoklarının korunması için sürdürülebilirlik ilkesine hâkim olan önlemlerin alınması gerekmektedir. Su ürünleri yönetimini güçlendirmek, diğer taraftan iklim değişikliği ile mücadele etmek için gereklidir.
Genç Balıkçıların Geleceği
Sektörün geleceği açısından genç balıkçıların önemli bir rol oynayacağına dikkat çeken Özkaya, gençlerin sektörde kalması için sürdürülebilirliği sağlayacak tedbirler almanın zaruriyetine vurgu yapmaktadır. Aksi halde, yaşlanan bir sektörde gençler uzaklaşacak ve bu durum balıkçılığın geleceği açısından olumsuz etkilere yol açacaktır. Sektörün büyümesini sağlamak ve genç nüfusu çekmek adına, eğitimler düzenlenmesi ve bilinçlendirme faaliyetlerinin artırılması gerekmektedir.
Balıkçılıkla uğraşan bireylerin gençleşmesi, hem sürdürülebilir avcılığın sağlanması hem de denizlerin daha verimli bir şekilde kullanılabilmesi açısından kritik bir adım olacaktır. Özellikle yeni nesil balıkçılar, modern yöntem ve teknolojilerle daha verimli sonuçlar elde edebilir. Böylece, balıkçılığın sürdürülebilir geleceği sağlanmış olur.
| No. | Önemli Noktalar |
|---|---|
| 1 | Hamsi, Türkiye denizlerinde en çok avlanan balık türüdür. |
| 2 | Son 10 yılda toplam hamsi avı 1 milyon 689 bin ton olarak kaydedilmiştir. |
| 3 | Sürdürülebilir balıkçılık için balıklara kota uygulaması önerilmektedir. |
| 4 | İklim değişikliği balık popülasyonlarını etkileyebilmektedir. |
| 5 | Genç balıkçıların sektörde kalması için sürdürülebilirlik ön plana çıkarılmalıdır. |
Haberin Özeti
Son on yılda Türkiye denizlerindeki balık avcılığı verileri, hem avlanan türlerin miktarını hem de sürdürülebilirlik açısından önemli noktalara dikkat çekmektedir. Özellikle hamsinin, toplam av miktarının büyük bir kısmını oluşturması ve avcılıkta yaşanan dalgalanmalar, balıkçılığın sürdürülebilirliğine dair ciddi endişeler doğurmaktadır. Ramazan Özkaya gibi uzmanların belirttiği gibi, iklim değişikliği ve aşırı avcılıktan kaçınmak, sektördeki gençlerin kalmasını sağlamak için kritik öneme sahip. Politika oluşturucular ve sektör paydaşları, bu problemlerle başa çıkmak adına tedbirler almak zorundadır; aksi halde denizlerimizin kaynakları tehlike altına girebilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Soru: Hamsi avcılığı Türkiye’de ne kadar önemlidir?
Hamsi, Türkiye’de avlanan balıkların yaklaşık yüzde 65’ini oluşturmaktadır ve bu nedenle büyük bir öneme sahiptir.
Soru: Son 10 yılda Türkiye’de en çok hangi balık türü avlandı?
Son 10 yılda en çok hamsi avlanmış, ardından çaça, palamut, sardalya, istavrit ve lüfer gelmiştir.
Soru: Sürdürülebilir balıkçılık nasıl sağlanabilir?
Balıklara kota koymak, avlana miktarlarını sürekli takip etmek ve iklim değişikliği ile mücadele etmek gibi uygulamalar sürdürülebilir balıkçılığı sağlamak için önemlidir.
Soru: İklim değişikliği balıkçılığı nasıl etkiliyor?
İklim değişikliği, sıcaklık artışları ve deniz ortamına olumsuz etkileri ile balık türlerinin artış ve küçülme oranlarını etkileyebilmektedir.
Soru: Genç balıkçıların sektörde kalmasının önemi nedir?
Genç balıkçıların sektörde kalması, sektörü gençleştirerek, sürdürülebilir avcılık ve verimlilik açısından önem taşımaktadır.
