Geçtiğimiz yıl, prim günü eksikliği nedeniyle Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) başvuran kişi sayısı 92 bin iken, 2023 yılının ilk altı ayında bu sayının 58 bini aşması dikkat çekici bir artış göstermektedir. Bu durumun arkasında, kayıt dışı istihdam uygulamaları ve sahte sigortalılık sorunlarının olduğu belirtilmektedir. Uzmanlar, bu sorunların çözülmemesi halinde ileride daha büyük sıkıntılara yol açabileceğini vurgulamaktadır.
| Makale Alt Başlıkları |
|---|
| 1) 720 günlük hizmet süresi sorunu |
| 2) Maaş kesintileri ve geri alım süreçleri |
| 3) Geriye dönük sigorta haklarının kaybı |
| 4) Dilekçe yazma süreci |
| 5) Kayıt dışı istihdam ve çözüm önerileri |
720 günlük hizmet süresi sorunu
Son günlerde yaşanan çarpıcı bir olay, İstanbul’da özel sektörde çalışan bir kadın işçiyle yaşandı. Emeklilik işlemleri için SGK sistemi üzerinden hizmet dökümünü kontrol eden işçi, toplamda iki yıla denk gelen 720 günlük sigorta süresinin görünmediğini fark etti. Oysaki tüm maaş ödemeleri ve bordrolar eksiksizdi. Bu durum, işçiyi resmi bir dilekçeyle SGK’ya başvurmaya sevk etti. Kayıp günlerin neden sisteme yansıtılmadığını araştırmak için dilekçe yazdı. Ancak, SGK’nın bu konuda henüz bir açıklama yapmadığı ve inceleme sürecinin aylar alabileceği ifade ediliyor.
Maaş kesintileri ve geri alım süreçleri
SGK Uzmanı Ali Tezel, sahte sigortalılık vakalarında, hem çalışanların tüm haklarını kaybettiğini hem de işverenlerin ağır cezalarla karşılaştığını belirtiyor. SGK tarafından yapılan incelemeler sonucunda hem sigorta süresinin tamamen iptal edilebileceğini hem de bu süreçte yatırılan primlerin SGK’ya gelir olarak kaydedileceğini aktarıyor. Emeklilik maaşı bağlandıktan sonra bile sahtecilik tespit edilirse, maaş kesilir ve ödenen tüm aylıkların geri alınacağına dikkat çekiyor. 2025 yılı itibarıyla sahte sigorta nedeniyle tespit edilen işverenlere uygulanan idari para cezalarının 150 bin TL’yi aştığı bilgisi endişe verici bir durum olarak değerlendiriliyor.
Geriye dönük sigorta haklarının kaybı
Avukat Gizem Gonce, işveren ve işçi arasında sigorta primleri konusunda sık sık sorunlar yaşandığını ifade ediyor. SGK’nın primin eksik olması durumunda işçinin haklarını kullanmasına izin vermediğini belirtiyor. Sigortalı olunan günden itibaren prim günlerinin ödenip ödenmediğinin incelenmesi gerektiğini vurgularken, emeklilik dönemine gelindiğinde günlerin eksik çıkmasının ciddi sorunlar doğurabileceğine dikkat çekiyor. Gonce ayrıca, geriye dönük sigorta işlemlerinin yapılamayacağı için prim günleri eksik olan kişilerin emekli olamayacağına dikkat çekiyor. Bu durumun önlenmesi için sistemin sıkı bir şekilde denetlenmesi gerektiği belirtiliyor.
Dilekçe yazma süreci
Prim iadesinin alınması için kişilerin dilekçe hazırlamaları gerektiğini belirten Gonce, başvuruların şahsen yapılması gerektiğini vurguluyor. Sadece kendi adına başvuru yapmanın yanı sıra, başvurunun şahsen kuruma giderek yapılması gerektiğini dile getiriyor. Dilekçeyi hazır ettikten sonra, Sosyal Güvenlik Kurumu’na bizzat başvuru yapılması gerektiğini aktarıyor. Bu süreçte dijital ortamdan ya da e-devlet üzerinden başvuru yapılmasının mümkün olmadığı ifade ediliyor. Böylece, hak kaybı yaşanmaması amacıyla kişilerin dikkatli olması gerektiği vurgulanıyor.
Kayıt dışı istihdam ve çözüm önerileri
Kayıt dışı istihdam uygulamaları ve sahte sigortalılık, işçi ve işveren için bir dizi olumsuz sonucu beraberinde getiriyor. Uzmanlar, bu durumların önlenmesi için denetimlerin artırılması gerektiğini belirtirken, kayıtlı istihdama teşviklerin sağlanmasının önemine dikkat çekiyor. Bu çerçevede, işverenlerin kayıt dışı çalıştırma süreçlerinin engellenmesi amacıyla yasal yaptırımların artırılması gerektiği vurgulanıyor. Kayıt dışı istihdamın önlenmesi adına sağlam bir denetim mekanizmasının işlevsel hale getirilebilmesi için işçi haklarının korunması önemli bir adım olarak öne çıkıyor.
| No. | Önemli Noktalar |
|---|---|
| 1 | 2022’de prim günü eksikliği nedeniyle SGK’ya başvuranların sayısı 92 bin. |
| 2 | 2023 yılının ilk altı ayında başvuru sayısı 58 bini aştı. |
| 3 | Sahte sigortalılık durumunda aylıklar kesilir ve ödenmiş maaşlar geri alınır. |
| 4 | Geriye dönük sigorta hakları yapılamadığından eksik günle emeklilik mümkün olmamaktadır. |
| 5 | Dilekçeler şahsen, kuruma gidilerek yapılmalıdır. |
Haberin Özeti
Artan başvuru sayıları, kayıt dışı istihdam ve sahte sigortalılık gibi sorunların ciddi birer problem haline geldiğini ortaya koymaktadır. Uzmanlar, bu durumun işçilerin emeklilik haklarını riske attığını ve işletmeleri zarara uğrattığını vurguluyor. Gerekli önlemlerin alınmaması halinde, bu sorunların ileride daha büyük sıkıntılara yol açacağı belirtiliyor. Bu nedenle, hem işçilere hem de işverenlere düşen sorumlulukların bilincinde olmaları, gerekli tedbirleri almaları büyük önem taşıyor.
Sıkça Sorulan Sorular
Soru: SGK’ya başvuru yaparken nelere dikkat etmeliyim?
Başvurunun şahsen yapılması ve kendi adınıza dilekçe hazırlamanız önemlidir.
Soru: Prim günü eksik olanlar ne yapmalıdır?
Eksik günlerin nedenini öğrenmek için SGK’ya resmi bir dilekçe ile başvurmalısınız.
Soru: Sahte sigortalılık durumunda ne olur?
Sahte sigortalılığın tespiti halinde, emeklilik maaşı kesilir ve ödenen aylıklar geri alınır.
Soru: Prim iadesi nasıl alınır?
Prim iadesi için dilekçe yazmalı ve şahsen SGK’ya gitmelisiniz.
Soru: Geriye dönük sigorta hakkım var mı?
Hayır, geriye dönük sigorta hakkı bulunmamaktadır, eksikk günler nedeniyle emekli olmanız mümkün olmayacaktır.
