1962 yılında sosyalist bir ailede dünyaya gelen Sırrı Süreyya Önder, genç yaşta devrimci düşüncelerle tanıştıktan sonra çeşitli siyasi etkinliklerde yer aldı. 12 Eylül 1980 darbesi sürecinde tutuklanarak yedi yıl hapis yatan Önder, bu süre zarfında edebiyat ve fotoğrafçılıkla ilgilenmeye başladı. Cezaevinden sonra yazarlık ve senaristlik kariyerine adım atan Önder, 2010 yılında gazetelerde köşe yazmaya başladı ve 2011 yılında bağımsız milletvekili olarak seçilerek siyasi kariyerine yön verdi. Gezi Parkı eylemlerinde gösterdiği aktif rol ve HDP’deki liderliği ile Türkiye’nin siyasi sahnesinde önemli bir isim haline geldi. 2023 genel seçimleriyle birlikte tekrar milletvekili olarak meclisteki yerini aldı.
| Makale Alt Başlıkları |
|---|
| 1) Ailevi ve Sosyal Arka Planı |
| 2) Cezaevi Süreci ve Sonrası |
| 3) Sinema ve Yazarlık Kariyeri |
| 4) Siyasi Kariyeri ve Gezi Parkı Eylemleri |
| 5) Son Dönem Gelişmeleri |
Ailevi ve Sosyal Arka Planı
Sırrı Süreyya Önder, 1962 yılında Türkiye’de çok sayıda sosyalist düşüncenin hayat bulduğu bir ailede dünyaya geldi. Babasının vefatı, henüz çocuk yaşta hayatında büyük bir boşluk bıraktı. Küçük yaşlardan itibaren edebiyata olan ilgisi, ailesinin ona bıraktığı kitaplarla pekişti. Bu kitaplar sayesinde sosyalist düşüncelere yönelerek gençlik dönemindeki devrimci hareketlerin aktif bir parçası haline geldi.
Ortaöğretim yıllarında katıldığı devrimci etkinlikler, onu siyasi bilincini geliştirmeye yönlendirdi. Adıyaman Lisesi’nde öğrenciyken, Maraş Katliamı’nı protesto eden bir gösteriye katılması nedeniyle tutuklanması, onun mücadelesinin başlangıcı oldu. Bu tür aktiviteler, onun hem toplum sorunlarına duyarsız kalmayan bir birey olmasını hem de siyasi çizgisini belirlemesini sağladı.
Cezaevi Süreci ve Sonrası
Lise eğitimini tamamladıktan sonra, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’ni kazanan Önder, burada siyasi etkinliklerine devam etti. 12 Eylül 1980 darbesi sırasında henüz 18 yaşında olmasına rağmen siyasi faaliyetleri nedeniyle tutuklandı ve gözaltında işkenceye maruz kaldı. Mamak Cezaevi’ne gönderilen Önder, burada toplamda yedi yıl geçirdi.
Cezaevi sonrası yaşamına İstanbul’da devam eden Önder, kamyon şoförlüğü gibi çeşitli işlerde çalışarak hayatını sürdürdü. Bu dönemde edebiyat ve fotoğrafçılığa olan ilgisi de artarak devam etti. Süreyya Önder, fotoğraflar çekmeye başlarak sinemaya olan tutkusunu beslemeye başladı. Bu açıdan, Zeki Demirkubuz gibi önemli isimlerden etkilendiği değerlendirilmekte. Sinema dünyasında kendini bulmak için sürekli bir arayış içindeydi.
Sinema ve Yazarlık Kariyeri
Cezaevi sonrası dönemde, edebi metinler yazarak sinema ve yazarlık tutkusuna devam etti. Barış Pirhasan’ın senaryo yazarlığı kursuna katılması, onun senaryo yazımına olan yatkınlığını pekiştirmiştir. 2006 yılında, hayat hikayesinden izler taşıyan “Beynelmilel” filminin senaryosunu yazıp, aynı zamanda yönetmenlerinden biri oldu. Bu film, uluslararası birçok festivalde beğeni topladı.
Devamında, 2008 yılında “O… Çocukları” filminin senaryosunu yazdı. Aynı zamanda “Emret Komutanım”, “Sis ve Gece”, “Ada: Zombilerin Düğünü”, “F Tipi Film”, “Ejder Kapanı”, “Mar”, “Düğün Dernek” ve “Yeraltı” gibi önemli yapımlarda senarist, yönetmen ve oyuncu olarak çeşitli roller üstlendi. Yazar kimliği ile Türkiye’de giderek artan bir üne kavuştu.
Siyasi Kariyeri ve Gezi Parkı Eylemleri
Önder, 2010 yılında gazetelerde köşe yazıları yazarak siyasi bir profile büründü. Bu süreçte, İslamcı-muhafazakâr kesimle diyalog kurabilmesi ve farklı siyasal görüşlere hitap edebilmesi dikkat çekti. 2011 yılında Emek, Özgürlük ve Demokrasi Bloku’nun bağımsız adayı olarak İstanbul milletvekili seçilmesi, siyasi kariyerinde önemli bir dönüm noktası oldu.
2013’teki Gezi Parkı eylemlerinde de aktif olarak yer aldığı bilinir. Eylemlerin ilk günlerinde biber gazına maruz kalan Önder, “Ben ağaçların da vekiliyim” sözüyle hafızalarda yer etti. Bu eylemler, siyasi geleceğini etkileyecek büyük bir platform haline geldi.
Son Dönem Gelişmeleri
Önder, 2014 yerel seçimlerinde HDP’nin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan adayı oldu ancak %4.7 oy alarak seçimi tamamladı. Ancak HDP, 7 Haziran 2015 genel seçimlerinde %10 barajını aşarak %13’ten fazla oy aldı ve 80 milletvekili çıkardı. Bu durum, AKP’nin yeni Anayasa için gerekli meclis çoğunluğunu elde etmesini engelledi.
2016 yılında yaşanan 15 Temmuz darbe girişiminin ardından, HDP’li yöneticiler ve milletvekilleri tutuklanmaya başlandı. Önder, 6 Aralık 2018’de “terör propagandası yapmak” suçlamasıyla tutuklandı ve 4 Ekim 2019’da serbest bırakıldı. Cezaevine girişinde yaptığı açıklama ile, toplumsal barışa olan inancını vurgulayarak dikkatleri üzerine çekti. 2023 genel seçimlerinde tekrar milletvekili seçilmesi ile etkinliğini sürdürdü.
| No. | Önemli Noktalar |
|---|---|
| 1 | Sırrı Süreyya Önder, 1962 yılında sosyalist bir ailede doğdu ve genç yaşta devrimci düşüncelere yöneldi. |
| 2 | 12 Eylül 1980 darbesi sırasında henüz 18 yaşındayken siyasi faaliyetleri nedeniyle tutuklandı ve 7 yıl hapis yattı. |
| 3 | Cezaevi sonrası çeşitli işlerde çalışarak, sinema ve yazarlık kariyerine yöneldi. |
| 4 | Gezi Parkı eylemlerinde aktif rol alarak, “Ben ağaçların da vekiliyim” sözüyle dikkat çekti. |
| 5 | 2023 genel seçimlerinde tekrar milletvekili olan Önder, siyasi arenada etkili bir figür olarak varlığını sürdürüyor. |
Haberin Özeti
Sırrı Süreyya Önder, siyasi kariyerinde ve sinema dünyasındaki başarıları ile Türkiye’ye damga vurmuş bir isimdir. Sosyalist aile yapısı ve devrimci kimliği ile genç yaşta siyasi arenada kendine yer edinmiş, ağır bedeller ödemesine rağmen yazarlık ve sinema alanındaki yeteneklerini geliştirmiştir. Gezi eylemlerinde gösterdiği cesaret, onu Türkiye’nin en tanınan milletvekillerinden biri haline getirmiştir. 2023 genel seçimleriyle birlikte yeniden mecliste bulunduğundan, toplumda barış ve demokrasi vurgusu yapmaya devam etmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular
Soru: Sırrı Süreyya Önder’in siyasi geçmişi nedir?
Önder, genç yaşta devrimci düşüncelerle tanışmış ve siyasi aktivizmine cezaevi hayatı ile yön vermiştir. 2011 yılında bağımsız milletvekili olarak meclise girmiştir.
Soru: Gezi Parkı eylemlerinde ne rol oynamıştır?
Önder, Gezi Parkı eylemlerine katılan ilk milletvekili olarak dikkat çekmiş ve biber gazına maruz kalmış, “Ben ağaçların da vekiliyim” sözüyle hafızalarda yer etmiştir.
Soru: Hangi sinema filmlerinde görev almıştır?
Önder, “Beynelmilel”, “O… Çocukları”, “Düğün Dernek” gibi birçok filmde senarist, yönetmen veya oyuncu olarak yer almıştır.
Soru: Hangi siyasi partiden milletvekili olarak görev yapmaktadır?
2023 genel seçimlerinde DEM Parti’den İstanbul milletvekili olarak seçilmiştir.
Soru: Önder’in cezaevi süreci nasıl geçmiştir?
1980-1987 yılları arasında Mamak Cezaevi’nde yedi yıl tutukluluk dönemi geçirmiştir.
