Türk Dil Kurumu (TDK) Başkanı Prof. Dr. Osman Mert, yapay zekanın diller üzerindeki etkisini vurgularken, Türkçe için özel bir dil modeli geliştirilmesinin gerekliliğine dikkati çekti. TDK’nin Antalya’da düzenlediği “Türk Dünyası Birliği Yolunda Ortak Alfabe Çalıştayı”na katılmak üzere gelen Mert, yapay zekanın tüm dünyayı etkileyen bir gelişme olduğunu ve Türkçe düşünen yapay zeka ürünlerini eğitmek için çalışmalar yaptıklarını belirtti. Mevcut sözlükteki eksiklikleri de dile getiren Mert, Türkçeyi koruma kanununa ihtiyaç duyduklarını ifade etti. Yapay zeka teknolojisinin gelişimine katkıda bulunmak ve bu alandaki fırsatları değerlendirmek için Türkçe ile uyumlu projelerin hayata geçirilmesi gerektiğinin altını çizdi.
| Makale Alt Başlıkları |
|---|
| 1) Yapay Zekanın Diller Üzerindeki Etkisi |
| 2) Türkçe İçin Geliştirilecek Dil Modeli |
| 3) Mevcut Sözlüğün Eksiklikleri |
| 4) Yabancı Kelimelerin Kullanımı |
| 5) Türkçeyi Koruma Kanunu Talebi |
Yapay Zekanın Diller Üzerindeki Etkisi
Yapay zeka, günümüzde tüm dünya dillerini etkileyen önemli bir teknolojik gelişim olarak öne çıkmaktadır. TDK Başkanı Prof. Dr. Osman Mert, bu gelişimin dil ve kültür üzerindeki yansımalarını değerlendirerek, “Yapay zeka, dünya genelindeki dilleri ve kültürleri derinden etkileme potansiyeline sahip bir araçtır,” dedi. Bu bağlamda, yapay zeka uygulamalarının, dillerin günlük kullanımında yaygınlaşmasının önemli olduğunu vurguladı.
Mert, özellikle ChatGPT gibi yapay zeka sistemlerinin yaygınlaşmasının ardından bu teknolojinin önemi daha da arttığını belirtti. “Yeterli adaptasyonu sağlamazsak, Türkçe gibi önemli bir dil zor durumda kalabilir,” şeklinde konuştu.
Sonuç olarak, yapay zekanın etkisini göz ardı etmemek gerektiğini vurgulayan Mert, “Bu teknolojik dönüşüm içerisinde Türkçeyi koruyup yaşatmak, geleceğimiz için kritik öneme sahiptir,” ifadelerini kullandı.
Türkçe İçin Geliştirilecek Dil Modeli
Türk Dil Kurumu, Türkçe düşünen ve Türkçe cevap veren yapay zeka ürünleri geliştirmek adına önemli adımlar atmayı planlıyor. Mert, “Kurum olarak büyük dil modeli üzerinde yoğun bir çalışma yürütüyoruz,” diyerek, bu alandaki çalışmaların Türkçeyi korumak adına ne denli mühim olduğunu ifade etti.
Mert, Türkçe’nin kalitesini artırmak için önemli kaynakça ve veriye ihtiyaç duyulduğunu belirterek, büyük dil modelinin oluşturulması konusunda ülkenin önde gelen akademik kurumlarıyla ortak projeler geliştirileceğini açıkladı.
Görüşlerine devam eden Mert, “Bu dil modelinin oluşturulması için hem yazılımcılar hem de dil bilimcilerin iş birliği içerisinde çalışması gerektiği unutulmamalıdır,” dedi.
Mevcut Sözlüğün Eksiklikleri
Mert, Ulusal Türkiye Derlemi çalışmaları ile Türkçe’nin her alanını kapsayan dengeli bir içerik oluşturmayı hedeflediklerini belirtirken, mevcut sözlüğün yeterlilik düzeyinin yetersiz kaldığını ifade etti. “Mevcut sözlükte sadece 130 bin kadar kelime bulunmaktadır ve bu bize yetersiz gelmektedir. Bizim hedefimiz, sözlüğü güncelleyerek bu sayıyı 1 milyonun üzerine çıkarmaktır,” dedi.
Mert, gelişen yapay zeka ürünlerinin etki alanları üzerinde durarak, Türkçe düşünen yapay zekaların güçlendirilmesi için bu güncellemelerin büyük önem taşıdığını vurguladı.
Ayrıca, ihtiyaç duyulan verinin temin edilmesi ve sözlük bilimi yazılımının entegre edilmesi gerektiğini belirtti.
Yabancı Kelimelerin Kullanımı
Mert, Türk toplumunun yabancı kelimelerin kullanımına dair şikayetlerini dinleyerek, bu konuda çalışma yürüttüklerinin altını çizdi. Toplumdan yakınan birçok birey, özellikle tabelalarda kullanılan yabancı kelimelerin sayısının artmasından rahatsızlık duyuyor.
Mert, bu bağlamda, Türkçenin korunması amacıyla bir çalışma hazırladıklarını ifade etti. “Türkçeyi koruma kanunumuz yok. Ancak bu konuyu meclise taslak olarak sunduk ve umarız kabul edilir,” şeklinde konuştu.
Örneğin, son dönemde popüler hale gelen “airfryer” kelimesinin, varsa Türkçe karşılığıyla halka sunulmasının önemine değinen Mert, bu durumun önüne geçilmesi adına düzenleyici bir kanun çıkmasının gerekliliğini belirtti.
Türkçeyi Koruma Kanunu Talebi
Mert, Türkçeyi korumak adına yasal düzenlemelere ihtiyaç duyulduğunu dile getirdi. “Türkçeyi koruma kanunu, mevcudiyetiyle dille daha sağlıklı bir ilişki kurabiliriz,” ifadesini kullandı. Bu kapsamda, yabancı etkilere karşı bir filtreleme ve kurallar dizisi oluşturmaya yönelik çalışmaların başlatılmasının önemli olduğunu vurguladı.
Ayrıca, bu tür bir düzenlemenin dilin gelişimini ve korunmasını destekleyeceğine inandığını belirtti. Mert, “Türkçeyi daha sağlıklı bir ortamda yaşatmak için bu adım gereklidir,” ifadelerini kullandı.
Sonuç olarak, toplumun Türkçeye olan katkısının önemi üzerine duran Mert, bu konuda geniş çaplı bir bilinç oluşturulması gerektiğinin altını çizdi.
| No. | Önemli Noktalar |
|---|---|
| 1 | Yapay zeka, dünya dillerini etkilemektedir. |
| 2 | Türkçe düşünen yapay zeka ürünleri geliştirilmelidir. |
| 3 | Mevcut sözlük güncellenmeli ve zenginleştirilmelidir. |
| 4 | Yabancı kelimelere düzenleme getirilmelidir. |
| 5 | Türkçeyi koruma kanununa ihtiyaç vardır. |
Haberin Özeti
Prof. Dr. Osman Mert, Türk Dil Kurumu olarak yapay zeka teknolojilerinin diller üzerindeki etkisine derinlemesine eğildiklerini ve Türkçe için özel dil modelleri geliştirmenin önemine dikkat çekti. Yabancı kelimelerin artışının Türkçe üzerindeki olumsuz etkilerini gözler önüne seren Mert, Türkçeyi koruma kanunu gerekliliğini vurgulayarak, bu yolda yasal bir düzenleme yapılması gerektiğini ifade etti. Bunun yanı sıra, mevcut sözlüğün yetersizliğine de değinerek sözlük ve dil bilimi çalışmalarının hızlandırılması gerektiğini belirtti. Bu tür adımlar, Türkçenin daha sağlıklı bir şekilde yaşamasına ve gelişmesine katkı sağlayacaktır.
Sıkça Sorulan Sorular
Soru: Yapay zekanın Türkçeye etkisi nedir?
Yapay zeka, Türkçe gibi diller üzerinde büyük bir etki yaratmaktadır. Türkçe düşünen yapay zeka ürünleri geliştirilmesi, bu etkiyi olumlu yönde kullanma fırsatı sunmaktadır.
Soru: Mevcut sözlük neden yetersiz?
Mevcut sözlük, sadece 130 bin öğeden oluşmakta ve Türkçenin zenginliğini yansıtmamaktadır. Sözlüğün güncellenmesi ve zenginleştirilmesi hedeflenmektedir.
Soru: Türkçeyi koruma kanunu neden gereklidir?
Türkçeyi koruma kanunu, dilin doğru kullanımı ve yabancı etkilerin filtrelenmesi açısından önemlidir. Bu düzenlemenin yapılması, dilin gelişimini destekleyecektir.
Soru: Yapay zeka ürünlerinin algısı nasıl etkilenir?
Yapay zeka ürünleri, her devletin kendi algısını dünyaya pazarlama aracı olarak kullanılmakta, bu da dilin ve kültürün temsilinde yanlılığa neden olabilmektedir.
Soru: Türk Dil Kurumu’nun hedefleri nedir?
Türk Dil Kurumu, Türkçeyi koruma, geliştirilen yapay zeka sistemlerinin Türkçe ile uyumlu hale getirilmesi ve mevcut kaynakların zenginleştirilmesi gibi hedeflere sahiptir.
