Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yapılan düzenlemeler, yapı denetim sistemine önemli değişiklikler getirmektedir. “Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği” ve buna bağlı olarak “Dağıtım Tebliği” ile “Ceza Tebliği”ndeki değişiklikler, yapıların inşaat süreçleri ve denetimleri üzerinde belirleyici bir etkiye sahiptir. Özellikle yeni düzenlemeler, inşaat süreçlerinin hızlandırılmasını, yapı denetim hizmetlerine erişimin kolaylaşmasını ve çevre ile komşulara verilen zararların önlenmesini hedeflemektedir. Bu düzenlemelerin yürürlüğe girmesiyle birlikte, inşaat sektöründe büyük bir değişim beklenmektedir.
| Makale Alt Başlıkları |
|---|
| 1) Yapı Denetimi Yönetmeliği’ndeki Değişiklikler |
| 2) 500 Metrekare Altındaki Binalarda Kolaylıklar |
| 3) İnşaat Süresinin Kısaltılması |
| 4) Elektronik Dağıtım Sistemi Uygulamaları |
| 5) Yapı Denetim Kuruluşları için Yeni Cezalar |
Yapı Denetimi Yönetmeliği’ndeki Değişiklikler
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, yapı denetim süreçlerine yönelik yaptığı son düzenlemeleri, Resmi Gazete’de yayımlayarak yürürlüğe sokmuştur. Bu yeni düzenlemeler, yapı denetim kuruluşlarıyla ilgili teminat miktarlarının belirlenmesini içermektedir. 2026 yılından itibaren teminatlar, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ve Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ortalamasına göre güncellenecektir. Bu karar, yapı denetim kuruluşlarının mali güvenliğini artırmayı hedeflemektedir.
Yeni yönetmelik ile birlikte, yapıların inşası sırasında komşulara zarar verilmesi durumunda yapı denetim kuruluşlarının ağır cezalar alacağı belirtilmiştir. Özellikle yeni binaların, inşaat sürecinde karşılaşabilecekleri olası sorunlar ve çevresel zararlar göz önüne alınarak, daha etkili bir denetim mekanizmasının gerekliliği vurgulanmıştır.
500 Metrekare Altındaki Binalarda Kolaylıklar
Yapı denetim hizmetlerine erişim kolaylaştırılmak amacıyla, inşaat alanı 500 metrekareye kadar olan yapılar için yeni bir değişiklik yapılmıştır. Bu yapıların, Elektronik Dağıtım Sistemi dışında tutulması sağlanmıştır. Böylece bu büyüklükteki inşaatlar, kullanıcıları tarafından serbestçe belirlenen denetim kuruluşları ile sözleşme yapabilme imkanı bulacaklardır. Bu durum, vatandaşların istedikleri denetim firmalarıyla anlaşmalarını kolaylaştırmaktadır.
Aynı zamanda, inşaatı tamamlanmış olan ancak yapı kullanım belgesi almakta zorluk yaşayan bina sahipleri, yapı denetim firmalarına daha kolay ulaşabilme imkanı elde edecektir. Denetim hizmeti için belirleyecekleri firmalarla, yüzde 1,75 ile yüzde 3,50 arasında değişen oranlarda hizmet bedeli ödeyerek sözleşme yapabileceklerdir.
İnşaat Süresinin Kısaltılması
Yapı denetim süreçleri içinde inşaat süresine yönelik operasyonel değişiklikler de gerçekleştirilmiştir. İnşaatın başlatılma süresi, daha önce 6 aydan 3 aya indirilmiştir. Bu yeni düzenleme, yapı denetim kuruluşlarının 3 ay içinde inşaatın başlatılmaması durumunda sözleşmeyi feshetme hakkına sahip olmasını sağlamaktadır. Bu karar, inşaat süreçlerinin hızlandırılmasına yönelik bir adım olarak değerlendirilmektedir.
Ayrıca, yapı denetim kuruluşlarının, inşaat süreçlerinde kalıp ve donatı imalatını teslim alma, betona nezaret etme gibi denetim görevlerini yerine getirmemesi durumunda da sözleşmenin feshedilebilir olması sağlanmıştır. Bu, denetim kuruluşlarının sorumluluklarını daha iyi yerine getirmeleri için bir motivasyon kaynağı oluşturmaktadır.
Elektronik Dağıtım Sistemi Uygulamaları
Elektronik Dağıtım Sistemi ile ilgili olarak yapılan düzenlemelerde de yenilikler bulunmaktadır. 45 ve üzerinde yapı denetim kuruluşu bulunan illerde, alternatifli iki denetim kuruluşu ataması yapılma imkanı tanınmıştır. Bu durumda, sisteme kayıtlı olan vatandaşlara öncelikle bir yapı denetim firması önerilecektir. Eğer müşteri, bu firmayla 3 iş günü içinde sözleşme imzalamazsa otomatik olarak ikinci bir firma önerilecektir.
Bu uygulama, yapı denetim süreçlerinin daha şeffaf ve kullanıcı dostu hale gelmesini amaçlamaktadır. Yeni düzenlemenin 1 Şubat 2026’ya kadar tüm illerde hayata geçirilmesi planlanmaktadır. İstanbul, Ankara, Bursa gibi büyük şehirler bu geçişin öncelikli hedefleri arasında bulunmaktadır.
Yapı Denetim Kuruluşları için Yeni Cezalar
Yapı denetim kuruluşları için getirilen yeni cezalar, ceza tebliğindeki değişikliklerle birlikte daha da sertleşmiştir. “Taşıyıcı sisteminde onarılamaz düzeyde yapısal bir hasar” ifadesinin değişmesi, artık bir yapının yıkılmasının veya yıkılmasını gerektiren durumların anlaşılması gerektiğini ortaya koymaktadır. Bu var olan denetim firmalarının sorumluluklarını artırmaktadır.
Yapı kullanma izin belgesi aldıktan sonra 15 yıl içinde bir bina yıkılırsa, yapı denetim firmalarının faaliyetleri durdurulacak ve teminatlarına el konulacaktır. Bu durum, yapı denetim kuruluşlarının sorumluluklarını daha fazla yerine getirebilmelerini teşvik etmeyi hedeflemektedir. Ayrıca, inşaat sürecinde çevreye veya komşulara verilen zararlar da benzer sonuçlar doğuracaktır.
| No. | Önemli Noktalar |
|---|---|
| 1 | Yapı denetim sisteminde önemli değişiklikler yapıldı. |
| 2 | 500 metrekare altındaki binalar için denetim kolaylıkları getirildi. |
| 3 | İnşaat süresi 3 aya düşürülecek. |
| 4 | Elektronik Dağıtım Sistemi ile alternatifli denetim kurumu ataması yapılacak. |
| 5 | Yapı denetim firmalarına yeni cezai yaptırımlar getirildi. |
Haberin Özeti
Yapı denetim süreçlerinde gerçekleştirilen yeni düzenlemeler, inşaat sektörü açısından son derece önemli sonuçlar doğurabilecektir. Özellikle yapı denetim kuruluşlarının sorumluluklarının artırılması ve çevresel zararlara karşı daha etkili önlemlerin alınması, gelecekteki projelerin sağlıklı ve güvenli bir şekilde yürütülmesini sağlayacaktır. Bu durum, inşaat sektörünün gelişimi adına olumlu bir adım olarak değerlendirilmekte ve vatandaşların yapı denetim hizmetlerine ulaşımını kolaylaştırmaktadır.
Sıkça Sorulan Sorular
Soru: Yapı denetim sisteminde en son yapılan değişiklikler nelerdir?
Yapı denetim sisteminde yapılan değişiklikler, inşaat süresinin kısaltılması, 500 metrekare altındaki binalar için denetim kolaylıkları ve yeni cezai yaptırımlar içermektedir.
Soru: Yeni düzenlemeler hangi tarihte yürürlüğe girdi?
Yapı denetim düzenlemeleri, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Kesin tarih, yayımlanma tarihine bağlıdır.
Soru: 500 metrekare altındaki binaların denetimi nasıl kolaylaşacaktır?
500 metrekare altındaki binalar, Elektronik Dağıtım Sistemi dışında tutulacak ve vatandaşlar istedikleri denetim firmasıyla sözleşme yapma imkanı elde edeceklerdir.
Soru: Yapı denetim kuruluşları ne gibi cezalar alacak?
Yapı denetim kuruluşları, yıkım, yapıyı yıkacak düzeyde hasar verme gibi durumlarda faaliyetlerinin durdurulması ve teminatlarına el konulması gibi cezalarla karşılaşabilecektir.
Soru: Elektronik Dağıtım Sistemi nasıl işleyecek?
Elektronik Dağıtım Sistemi, alternatifli iki denetim kuruluşu ataması yaparak kullanıcıların daha kolay ve hızlı şekilde yapı denetim sürecini gerçekleştirmelerini sağlayacaktır.
