Avustralya’nın Başbakanı Anthony Albanese, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile gerçekleştireceği ikinci ziyareti öncesinde, iki ülke arasındaki ticari ve diplomatik ilişkilerin geçmişine ışık tutan gelişmeleri değerlendirdi. Albanese’nin ziyareti, Avustralya’nın Çin’in stratejik minerallere yaptığı yatırımları denetlemeye başlaması ve küresel ekonomideki dalgalanmalarla birlikte, ülkelerin birbirleriyle olan etkileşimlerini gözler önüne seriyor. Ziyaretin ayrıca, ikili ilişkilerin iktisadi boyutunu güçlendirmek amacı taşıdığı ifade ediliyor.
Çin ile Avustralya arasındaki ilişkilerin geçmişteki seyri, ülkelerin birbirlerine bakış açılarını ve uyguladıkları politikaları detaylandıran birçok olayı kapsamaktadır. 2014 yılında imzalanan serbest ticaret anlaşmasına kadar uzanan süreçte, iki ülke arasındaki ticari etkileşim artarken, ulusal güvenlik gerekçeleriyle alınan önlemler ve uygulanan yaptırımlar sıkça gündeme gelmiştir.
| Makale Alt Başlıkları |
|---|
| 1) Avustralya ve Çin İlişkilerinin Başlangıcı |
| 2) Ulusal Güvenlik ve Yabancı Müdahale |
| 3) Ticari Yaptırımlar ve Ekonomik Etkileri |
| 4) Son Dönemdeki Gelişmeler |
| 5) İki Ülke Arasındaki Diplomatik Çabalar |
Avustralya ve Çin İlişkilerinin Başlangıcı
Avustralya ve Çin arasındaki ilişkilerin temelini atan ilk adım, 17 Kasım 2014 tarihinde atıldı. Bu tarihte, Avustralya, Çin ile on yıllık müzakerelerin ardından tarihi bir serbest ticaret anlaşmasına imza attı. Anlaşma, her iki ülkenin de ekonomik işbirliğini güçlendirme hedefini yansıtan önemli bir adım olarak değerlendirildi ve 2015 yılı sonunda yürürlüğe girmesi bekleniyordu.
Anlaşma, ticaret hacminin artışında önemli bir role sahip olmasının yanı sıra, iki ülkenin ticari ilişkilerini daha da derinleştirdi. Bu süreç, Avustralya’nın Çin’in önemli bir ticaret ortağı haline gelmesi ile sonuçlandı. Ancak, iki ülke arasındaki ilişkilerde zamanla gelişen gerginlikler, bu noktada zorlu bir döneme girildi.
Ulusal Güvenlik ve Yabancı Müdahale
5 Aralık 2017 tarihinde, Avustralya, Çin’in nüfuzundan endişe duyarak, yabancı politik bağışları yasaklama kararı aldı. Bu önlem, ülke içindeki siyasi durumu koruma amacını taşıyarak, dış kaynaklı müdahalelerin engellenmesine yönelikti. Ulusal güvenlik gerekçesiyle yapılan bu adım, iki ülke arasındaki ilişkilerdeki dengesizliklerin daha belirgin hale gelmesine yol açtı.
Ayrıca, 23 Ağustos 2018’de Avustralya, Huawei Technologies’in 5G şebekesi için ekipman tedarik etmesini yasaklayarak ulusal güvenlik önlemlerine bir yenisini ekledi. Bu karar, yalnızca ticari ilişkileri değil, aynı zamanda güvenlik alanındaki işbirliği sorunlarını da gündeme getirdi.
Ticari Yaptırımlar ve Ekonomik Etkileri
Nisan 2020’de Avustralya, COVID-19 salgınının kökenleri üzerinde uluslararası bir soruşturma başlatılması çağrısında bulundu. Çin’in o zamanki Avustralya büyükelçisi, bu çağrının ardından Avustralya’nın şarap, sığır eti ve turizm sektörlerini hedef alarak, boykot uygulayacağını açıkladı. Bu durum, iki ülke arasında ekonomik anlamda ciddi sıkıntılara yol açtı.
27 Kasım 2020’de Çin, Avustralya şaraplarına geçici anti-damping tarifeleri uygulamaya koydu. Bu tarihten itibaren, Avustralya’nın canlı ıstakoz, kereste ve arpa sevkiyatları da durduruldu veya kısıtlandı. Çin hükümeti, Avustralya ile olan ilişkilere yönelik pek çok şikayette bulundu ve bu süreçte iki ülke arasındaki gerginlik devam etti.
Son Dönemdeki Gelişmeler
22 Mayıs 2022’de Albanese liderliğindeki Avustralya İşçi Partisi, on yıllık muhafazakar iktidara son vererek genel seçimleri kazandı. Bu zafer, yeniden bir diplomatik ilgi ve ilişki kurma dönemi için bir fırsat sundu. 15 Kasım 2022’de Albanese, Endonezya’daki G20 zirvesi esnasında Xi Jinping ile görüştü ve bu, 2016’dan bu yana iki liderin ilk buluşmasıydı.
Son olarak, 5 Ağustos 2023 itibarıyla Çin, Avustralya arpasına uyguladığı %80,5’lik gümrük vergisini kaldırdı. Bu gelişme, iki ülke arasındaki ticari ilişkilerin yeniden canlanması için olumlu bir adım olarak yorumlandı.
İki Ülke Arasındaki Diplomatik Çabalar
11 Ekim 2023’te, Çin, ulusal güvenlik suçlamalarıyla tutuklu bulunan Avustralyalı gazeteci Cheng Lei‘yi serbest bıraktı. Bu gelişme, iki ülkenin diplomatik ilişkilerinin normale dönme çabalarına bir örnek teşkil etti. 22 Ekim 2023’te ise Çin, Avustralya şarabına uygulanan %218’lik damping tarifelerini gözden geçirmeyi kabul etti; bu da Avustralya’nın Dünya Ticaret Örgütü’ndeki (DTÖ) şikayetinin durdurulmasına yol açtı.
Sonuç olarak, 6-7 Kasım 2023 tarihlerinde Albanese, Xi Jinping ve Başbakan Li Qiang ile bir görüşme gerçekleştirdi. Bu görüşmede, iki ülke arasındaki ilişkilerin ilerlemesi için işbirliğinin genişletilmesi gerektiği vurgulandı.
| No. | Önemli Noktalar |
|---|---|
| 1 | Avustralya, 2014 yılında Çin ile serbest ticaret anlaşması imzaladı. |
| 2 | 2017’de yabancı siyasi bağışlar yasaklandı. |
| 3 | Çin, 2020’de Avustralya’nın mallarına çeşitli tarife ve boykotlar uyguladı. |
| 4 | Albanese, 2022’de liderliğini devraldı ve ilişkileri yeniden canlandırma çabasında bulundu. |
| 5 | 2023’te diplomatik gelişmeler olumlu yönde ilerledi. |
Haberin Özeti
Avustralya’nın Çin ile olan ilişkileri son yıllarda dalgalı bir seyir izleyerek, çeşitli ekonomik ve diplomatik zorluklarla karşı karşıya kalmıştır. Ancak, Anthony Albanese‘nin liderliği ile birlikte, iki ülke arasında yeniden işbirliği ve diyalog kurma çabaları hız kazanmıştır. Son gelişmeler, iki ülkenin ilişkilerini gençleştirme potansiyelini taşırken, aynı zamanda küresel ekonomik dinamiklerin bir parçası olarak bu ilişkilerin seyrinin önemine dikkat çekmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular
Soru: Albanese’nin Çin ziyareti ne amaçla gerçekleşti?
Albanese’nin ziyareti, iki ülke arasındaki ticari ilişkilerin geliştirilmesi ve yatırım denetimlerinin artırılması amacı taşımaktadır.
Soru: Avustralya ve Çin arasındaki ilk ticaret anlaşması ne zaman imzalandı?
İlk ticaret anlaşması 17 Kasım 2014 tarihinde imzalandı ve 2015 yılı sonunda yürürlüğe girmesi bekleniyordu.
Soru: Çin, Avustralya’nın hangi ürünlerine yaptırımlar uyguladı?
Çin, Avustralya’nın şarap, sığır eti ve arpa gibi ürünlerine çeşitli gümrük vergileri ve kısıtlamalar getirmiştir.
Soru: İki ülke arasındaki ilişkilerde son dönemde ne gibi gelişmeler yaşandı?
Son dönemde, Avustralya’nın yeni yönetimi ile birlikte diplomatik ilişkilerde iyileşmeler görülmekte, bazı ticari yaptırımlar ise kaldırılmaktadır.
Soru: Albanese’nin liderliği dönemi, iki ülke ilişkilerini nasıl etkiledi?
Albanese’nin liderliğinde, Avustralya’nın Çin ile olan ilişkilerde yeniden diyalog kurma çabaları artmış ve birçok olumlu gelişme yaşanmaktadır.
