Türkiye’de işçilerin örgütlenme ve grev haklarına yönelik artan sistematik engellemeler üzerine CHP Diyarbakır Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü vesilesiyle dikkat çekici bir açıklama yaptı. Tanrıkulu, 1 Mayıs İşçi Bayramı’na, AKP iktidarının 19 Mart’ta başlattığı saldırılara rağmen bir umut ve kararlılıkla giriş yapıldığını vurguladı. İşçilerin sendikal haklarının ihlali ve iş cinayetleri konusundaki verileri de paylaşan Tanrıkulu, Türkiye’nin uluslararası sendikal haklar endeksinde oldukça gerilerde olduğunu belirtti. Bu açıklamalar, Türkiye’deki işçi hakları ve sendikal örgütlenme süreçlerine dair önemli bir tartışma başlatabilir.
| Makale Alt Başlıkları |
|---|
| 1) İşçilerin Sendikal Hakları |
| 2) Grev Yasakları ve Etkileri |
| 3) İş Cinayetleri ve Sendikalı Olmanın Avantajları |
| 4) Hükümetin Müdahale Pratikleri |
| 5) Umut ve Gelecek Perspektifleri |
İşçilerin Sendikal Hakları
Türkiye’de işçilerin sendikal haklarının yıllardır ihlal edilmesi, işçi sınıfının örgütlenme gücünü zayıflatıyor. Sezgin Tanrıkulu, Anayasa’nın 51. maddesine atıfta bulunarak, bu maddenin sendika üyeliğini hak olarak tanımasına rağmen işçilerin sendikalarını özgürce seçemediğini belirtti. Türkiye, Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu’nun 2023 tarihli endeksine göre, sendikal haklar bakımından 142 ülke arasında 134. sırada yer almaktadır. Bu durum, polis gücü ve resmi otoriteler tarafından uygulanan devlet baskısını da gözler önüne seriyor.
Özellikle son yıllarda, işçilerin sendika kurma haklarını kullanabilmeleri için gereken yasal ve fiziksel koşullar büyük ölçüde bozulmuş durumda. Yaklaşık 17 milyon işçiden yalnızca %15’i sendikalıdır ve bu işçilerin %8’i ancak toplu sözleşme hakkına sahip olabilmektedir. Bu durum, işçilerin haklarını koruma ve geliştirme konusundaki mücadelelerini daha da zorlaştırıyor.
Grev Yasakları ve Etkileri
Tanrıkulu, 20’den fazla grevin “milli güvenlik” veya “genel sağlık” gerekçeleriyle yasaklandığını ifade etti. Bu yasaklar, işçilerin grev hakkını ihlal etmekle kalmıyor, aynı zamanda sendikaların da mücadele etme yeteneklerini kısıtlıyor. Petlas, Lastik-İş, Birleşik Metal-İş ve EMİS gibi sendikaların grev kararlarının, Bakanlar Kurulu veya Cumhurbaşkanlığı kararıyla ertelendiğine dikkat çekildi.
Grev yasaklarının getirdiği kısıtlamalar, işçilerin kendi haklarını arama yollarını da kapatmaktadır. İşçi örgütleri ve sendikalar, bu yasaklarla etkisiz hale getirilmiş durumda, bu da işçi eylemlerinin gücünü ciddi şekilde zayıflatıyor. İşçilerin taleplerinin görmezden gelinmesi, sosyal huzursuzluğa yol açıyor ve bu durum ülkedeki çalışma barışını tehdit ediyor.
İş Cinayetleri ve Sendikalı Olmanın Avantajları
Tanrıkulu, iş cinayetleri verilerine de vurgu yaptı. 2002’den itibaren 2025 yılının ilk üç ayına kadar en az 34.908 işçinin iş cinayetlerinde hayatını kaybettiğini ifade etti. 2024 yılında 1.897, 2025’in ilk üç ayında ise 443 işçi yaşamını yitirdi. Bu veriler, Türkiye’deki iş sağlığı ve güvenliği koşullarının ne denli zayıf olduğunu göstermektedir.
Sendikalı işçilerin, iş cinayetlerinde daha az yaşamını yitirdiğine dair istatistikler de mevcut. 2024 yılında iş cinayetlerinde ölenlerin yalnızca %1,89’u sendikalıydı. Bu durum, sendikaların işçi güvenliğini sağlamaktaki önemini açıkça ortaya koyuyor. Sendikalar, işçilerin haklarını koruma konusunda güçlü bir savunucu olmasının yanı sıra, aynı zamanda güvenli çalışma koşullarını sağlama yönünde de önemli bir rol üstleniyorlar.
Hükümetin Müdahale Pratikleri
Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2017’de grevlerin ertelenmesine yönelik yaptığı açıklamada, “Grev tehdidi olan yere OHAL’den istifade ile anında müdahale ediyoruz” demiştir. Bu, hükümetin işçiler üzerindeki tahakkümünü daha da pekiştiren bir yaklaşım olarak değerlendirilmektedir. Böylelikle, işçilerin hak taleplerine karşı verilen tepkiler, genellikle sert bir şekilde karşılık bulmakta ve demokratik hakları ihlal edilmektedir.
Hükümetin bu müdahale pratikleri, işçilere karşı sistematik bir baskı oluşturmakta ve bunun sonucunda ülkede işçi hareketlerinin daha da zayıflamasına neden olmaktadır. Bu durum, sosyal ve ekonomik istikrarsızlığı beraberinde getirmektedir.
Umut ve Gelecek Perspektifleri
Tüm bu zorluklara rağmen, Sezgin Tanrıkulu umutlarını kaybetmediğini belirtti. 1 Mayıs İşçi Bayramı’nın, işçilerin haklarına sahip çıkma ve daha iyi bir gelecek için yeniden bir araya gelme günü olduğunu ifade etti. İşçiler, beraberce mücadele ederek daha adil bir çalışma ortamı talep etme hakkına sahiptir. Bu bağlamda, işçi hareketlerinin yeniden canlanması, gelecekte daha güçlü bir toplumsal dayanışmayı beraberinde getirebilir.
İşçilerin haklarına yönelik saldırılar karşısında düşmanca bir duruş sergilemek yerine, dayanışmayı ve birlik olmayı ön plana çıkarmak gerekmektedir. 1 Mayıs’ın getirdiği bu umut ve beraberlik, gelecekte daha güçlü mücadeleler için bir adım olabilir.
| No. | Önemli Noktalar |
|---|---|
| 1 | Türkiye’nin sendikal haklar bakımından uluslararası alanda geride olduğu belirtiliyor. |
| 2 | 19 Mart’ta başlayan saldırılara karşı işçilerin umutlu bir şekilde 1 Mayıs’a girdiği ifade edildi. |
| 3 | Grev yasaklarının, sendikaların eylem gücünü zayıflattığı vurgulanıyor. |
| 4 | İş cinayetlerinin artış göstermesi, işçi sağlığı ve güvenliği sorunlarını gündeme getiriyor. |
| 5 | Sendikalı işçilerin iş cinayetlerinden daha az etkilendiği bilgisi paylaşıldı. |
Haberin Özeti
Türkiye’deki işçi hareketleri, son dönemde artan baskılar ve yasaklarla zor zamanlar geçiriyor. CHP Diyarbakır Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü münasebetiyle yaptığı açıklamada, işçilerin sendikal haklarını, grev yasaklarını ve iş cinayetlerini gündeme getirerek durumu eleştirdi. İşçilerin örgütlenme haklarına saygı gösterilmesi gerektiği ve çalışanların güvenliğinin öncelikli hale getirilmesinin zorunlu olduğu yönünde çağrılarda bulundu. Gelecek dönemlerde, işçi hakları konusunda daha fazla vurgu yapılması gerektiği ve toplumsal dayanışmanın güçlenmesi, Türkiye’nin işçi sınıfı için büyük önem taşımaktadır.
Sıkça Sorulan Sorular
Soru: Türkiye’de işçilerin sendikal hakları neden ihlal ediliyor?
Türkiye’de sendikal hakların ihlali, hükümetin işçi hareketlerine karşı uyguladığı baskı politikalarının bir sonucudur. Özellikle grev yasakları ve sendika kurma özgürlüğü konusunda ciddi kısıtlamalar bulunmaktadır.
Soru: Grev yasakları hangi gerekçelerle uygulanıyor?
Grev yasakları genellikle “milli güvenlik” veya “genel sağlık” gerekçeleriyle gündeme getirilmektedir. Bu durum, işçilerin haklarını ifade etme yollarını kısıtlamaktadır.
Soru: İş cinayetleri neden artıyor?
İş cinayetlerinin artışı, iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin yetersiz olmasından kaynaklanmaktadır. Ayrıca, denetimlerin zayıf olması da bu durumu olumsuz yönde etkilemektedir.
Soru: Sendikalı işçilerin iş cinayetlerinde ölme oranı nasıldır?
Verilere göre, sendikalı işçilerin iş cinayetlerinde ölme oranı, sendikasız işçilere göre çok daha düşüktür. 2024 itibarıyla, ölen sendikalı işçilerin oranı yalnızca %1,89’dur.
Soru: Hükümetin işçi hareketlerine karşı tutumu nedir?
Hükümet, işçi hareketlerine karşı genellikle sert bir tutum sergilemektedir. Grevlerde müdahale etme hakkını kendinde görerek, işçilerin hak taleplerini bastırmayı hedeflemektedir.
