Ankara’da bulunan Yüksek Hızlı Tren Garı, açılışıyla birlikte büyük beklentiler yaratmıştı. 2016 yılında faaliyete geçen bu proje, 8 yıl süresince toplamda 46 milyon yolcu garantisi verilmesi öngörülerek tasarlandı. Ancak, projenin başlangıcından 2024 sonuna kadar gelen yolcu sayısının 16 milyon 823 binle sınırlı kalması, hedeflerin oldukça gerisinde kalındığını gösteriyor. 2024 yılı itibarıyla, şirkete toplamda 69 milyon 352 bin dolar (yaklaşık 2.7 milyar TL) garanti yolcu ödemesi yapılmış olması, kamuoyunda çeşitli tartışmalara yol açtı. Cengiz-Limak-Kolin ortaklığının uzun süreli işletme hakkı, TBMM’de de gündem maddesi oldu ve konuyla ilgili eleştiriler arttı.
| Makale Alt Başlıkları |
|---|
| 1) Yolcu Garantisi ve Gerçekleşen Sayılar |
| 2) Garın İnşaat Süreci ve Maliyetleri |
| 3) Ekonomik Etkiler ve Kamu Zararı |
| 4) Garın Sunmuş Olduğu Ticari Olanaklar |
| 5) Gelecek Beklentileri ve Tartışmalar |
Yolcu Garantisi ve Gerçekleşen Sayılar
Ankara Yüksek Hızlı Tren Garı için 2016-2024 arasında verilen yolcu garantisi, 46 milyon yolcu olarak belirlenmiştir. Bununla birlikte, bu süre zarfında yalnızca 16 milyon 823 bin yolcu bu hizmetten faydalanmıştır. 2016 yılına denk gelen ilk iki yılda hedeflerin üzerinde yolcu sayısına ulaşılmışken, 2018 yılında yolcu sayısında belirgin bir düşüş yaşanmıştır. Kısa süreli bu artışın ardından yıllık verilere baktığımızda ise yolcu sayısının giderek daha da azaldığı görülmektedir. CHP’li milletvekili Mehmet Tahtasız, bu verileri gündeme getirerek, “Garın açıldığı günden bugüne kadar yolcu garantileri nasıl belirlendi?” sorusunu sormuştur. Bununla birlikte, 2020-2024 yılları için verilen 32 milyon yolcu garantisi pek çok tartışmayı beraberinde getirmiştir.
Garın İnşaat Süreci ve Maliyetleri
Yüksek Hızlı Tren Garı’nın inşaatına 2013 yılında başlandı. Cengiz, Limak ve Kolin ortaklığı tarafından üstlenilen proje, toplamda 235 milyon dolara mal olmuştur. Garın inşaat süreci, Türkiye’nin en prestijli ulaşım projelerinden biri olarak değerlendirilmiş ve duyurulmuştur. Ancak, sekiz yıllık süreçte, yalnızca 69 milyon 353 bin dolar garanti yolcu ödemesi yapılması, kamu maliyesine olan etkileri açısından endişe yaratmıştır. Yıllık bazda hesaplandığında, ödenen miktar, projenin toplam maliyetinin üçte biri kadar bir bedeldir ve bu durum kamu zararı oluşturmuştur.
Ekonomik Etkiler ve Kamu Zararı
Yüksek Hızlı Tren Garı’nın açılışıyla birlikte, kamu yatırımından beklenen geri dönüş sağlanamamıştır. Ödenen 69 milyon doların, garın toplam yapım maliyetine oranıyla kıyaslandığında, devletin mali açıdan nasıl bir kayba uğradığı anlaşılıyor. Ödemelerin artışı, yolcu garantilerinin tutmaması sonucunda ortaya çıkmakta ve devletin farklı projelere yönlendirebileceği kaynakları da alıkoymaktadır. Gar, sadece bir ulaşım noktası olmanın ötesinde bir alışveriş ve yaşam merkezi olarak tasarlanmış olsa da, bu tür projelerin sürdürülebilirliği, uzun vadede ekonomik göstergelere dayanmaktadır.
Garın Sunmuş Olduğu Ticari Olanaklar
Ankara Yüksek Hızlı Tren Garı, iç mekanında toplamda 217 mağaza barındırmaktadır. Bu mağazalar, gastronomiden giyime, yüksek teknolojiden çeşitli hizmet noktalarına kadar çeşitlilik gösterir. Gar, aynı zamanda içeriğinde 134 odalı bir otel ve konferans salonları gibi sosyal alanları da bünyesinde barındırmaktadır. Otel, Ankara’nın en önemli kesişim noktalarından birinde konumlanmakta ve sunduğu hizmetlerle dikkat çekmektedir. Otelin tanıtım metninde, ‘Dünyanın en iyi restoran ve barları beğeninize sunulmaktadır’ şeklinde ifadeler yer almaktadır. Bu tür özellikler, garın sadece ulaşım açısından değil, aynı zamanda ticari açıdan da önemli bir merkez olmasını sağlamaktadır.
Gelecek Beklentileri ve Tartışmalar
Gelecek dönemlerde Yüksek Hızlı Tren Garı’nın işletme hakkının Cengiz-Limak-Kolin ortaklığında kalması, tartışmaları sürdürmektedir. TBMM gündeminde ele alınan konular, kamuoyunda bu işletmeyi sorgulayan kişiler tarafından sürekli gündeme getirilmektedir. Özellikle yapı-işlet-devret modeli üzerinden yürütülen projelerin sürdürülebilirliği ve kamu zararı konularındaki tartışmalar açısından önemli bir dönemeç içindedir. Garın geleceği, yalnızca yolcu sayılarıyla değil, aynı zamanda getirdiği finansal yükümlülükleriyle de doğru orantılı olarak şekillenecektir.
| No. | Önemli Noktalar |
|---|---|
| 1 | Yüksek Hızlı Tren Garı, 46 milyon yolcu garantisiyle açıldı ama 2024’e kadar yalnızca 16 milyon yolcuyu ağırladı. |
| 2 | Gara yapılan32 milyon yolcu garantisi ile sadece 8 milyon yolcu kullanılabileceği öngörülüyor. |
| 3 | İnşaat maliyeti 235 milyon dolar olan gar için 69 milyon 353 bin dolar ödendi. |
| 4 | Garda toplamda 217 mağaza ve 134 odalı bir otel bulunmaktadır. |
| 5 | Gelecek tartışmaları, kamu maliyesine olan etkilerle sınırlı kalmayıp, proje sürdürülebilirliğine de odaklanmaktadır. |
Haberin Özeti
Ankara Yüksek Hızlı Tren Garı’nın proje başlangıcından bu yana hedeflenen yolcu sayısına ulaşamaması, yalnızca garanti ödemeleri açısından değil, genel kamu yatırımları yönünden de önem arz eden bir durum olarak kayda geçmektedir. Ekonomik açıdan büyük kayıplara neden olan bu durum, tartışmaların devam etmesine yol açmaktadır. Gelecek dönemde, bu tür projelerin sürdürülebilirliği ve kamusal zararın önlenmesi adına daha fazla dikkat gösterilmesi gerektiği açık bir gerçektir.
Sıkça Sorulan Sorular
Soru: Yüksek Hızlı Tren Garı ne zaman açıldı?
Gar, 2016 yılında açılmıştır.
Soru: Gar için verilen yolcu garantisi ne kadardır?
Gar için toplamda 46 milyon yolcu garantisi verilmiştir.
Soru: Gar, ne kadar maliyetle inşa edilmiştir?
Gar, toplamda 235 milyon dolara mal olmuştur.
Soru: Gar içinde ne tür sosyal olanaklar bulunmaktadır?
İçerisinde restoranlar, giyim mağazaları ve bir otel bulunmaktadır.
Soru: Yüksek Hızlı Tren Garı’nın geleceği için ne bekleniyor?
Kesin rakamlar olmamakla birlikte, tartışmaların sürdüğü ve perspektifin yolcu sayısıyla şekilleneceği öngörülmektedir.
