Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD), son yıllarda ciddi ekonomik zorluklarla karşı karşıya kalmış olup, zararlarının büyüklüğü dikkat çekmektedir. CHP Genel Başkan Yardımcısı Ulaş Karasu, TCDD’nin 2024 yılında 36.5 milyar liraya kadar zarar ettiğini ve Ankara Yüksek Hızlı Tren Garı için özel bir şirkete büyük miktarda garanti yolcu parası ödendiğini açıkladı. Karasu, TCDD’nin bilet bulamayan yolcular için aldığı yolcu garantilerinin yetersiz olduğunu vurguladı ve bu sorunun kökenine inmek adına çeşitli sorular yöneltti. Özellikle, yoğun talep karşısında yeterli sefer ve tren sayısının artırılmamasının nedenlerini sorguladı.
| Makale Alt Başlıkları |
|---|
| 1) Yolcu Garanti Ödemeleri |
| 2) Zararların Büyüklüğü |
| 3) Ulaşım Problemleri |
| 4) TBMM’ye Taşınan Sorular |
| 5) Kötü Yönetim Eleştirisi |
Yolcu Garanti Ödemeleri
TCDD, Ankara Yüksek Hızlı Tren (YHT) Garı için Cengiz-Limak-Kolin ortaklığına büyük miktarlarda yolcu garanti ücreti ödemektedir. 2024 yılı sonu itibarıyla bu ödemelerin toplamı 69 milyon 352 bin dolar yani 2.7 milyar lirayı bulmaktadır. Bu ödeme, toplam yolcu sayısı bakımından yüksek bir beklenti içerisinde yapılan bir taahhüt olarak değerlendirilmiştir. Söz konusu şirketler, 2016 yılında hizmet vermeye başladıkları dönemde, yolcu başına 1.5 dolar garanti vermişlerdir. Ancak, Karasu’nun belirttiği gibi, sözleşmede belirtilen yolcu garantileri, elde edilen gerçek yolcu sayısı ile kıyaslandığında oldukça düşük kalmaktadır.
Geçen yıllarda, 2016-2024 arasında toplam 16 milyon 823 bin 753 yolcu gara gelmesine rağmen, verilen yolcu garantileri yerini bulamamıştır. Özellikle 2019 ve 2020 yıllarında verilen yolcu garantilerinin tutarsızlığı, TCDD’nin mali yapısına olumsuz etki etmiştir. Yolcu garantisini tutturamayan firmalara yapılan büyük ödemelerin sorumluluğuyla ilgili ciddi soru işaretleri bulunmaktadır.
Zararların Büyüklüğü
CHP Genel Başkan Yardımcısı Ulaş Karasu, 2024 yılında TCDD’nin 36 milyar 595 milyon lira zarar ettiğini açıklayarak, bu zararın sebeplerini sorgulamaktadır. Karasu’nun ifadesine göre, bu zararlar; kötü yönetim, liyakatsiz kadrolar ve yandaş müteahhitlere verilen ballı ihalelerden kaynaklanmaktadır. Türkiye’de hızlı tren sistemine yapılan yatırımların, örtülü bir finansal yük getirdiği belirtiliyor ve bunun sonucunda halkın cebinden büyük miktarlarda para çıkmaya devam etmektedir.
Zararın yıllar içinde büyümesi, yolcu talebinin artması ile doğru orantılıdır. Ancak, yaşanan yönetim sorunları ve yetersiz sefer sayıları, yolculukları kısıtlamaktadır. Bu da hem yolcuların mağduriyetine neden olmakta hem de TCDD’nin mali yapısını daha da zayıflatmaktadır.
Ulaşım Problemleri
Ulaşım konusunda yaşanan sorunlar, özellikle yüksek hızlı tren hizmetlerinden yararlanmak isteyen yolcular için ciddi bir problem teşkil etmektedir. Yolcuların bilet bulamaması ve yoğun talebe rağmen sefer sayıların artırılmaması, ulaşım ağında ciddi aksamalar yaratmaktadır. Ulaş Karasu, bu durumu Meclis gündemine taşıyarak, yetkililere seslenmiş ve bu problemin acilen çözülmesi gerektiğini vurgulamıştır.
Yolcular, YHT seferlerinden günler öncesinden bilet talep ettikleri halde, sık sık bilet bulamamakta ve dolayısıyla seyahatlerini gerçekleştiremektedir. Bu durum, yolcu garantileri ile çelişmektedir; zira, ödenen garantiler kâğıt üzerinde yapılırken, pratikte gerçekleştirilmemiştir. Karasu bu bağlamda, kaliteli ve yeterli seferlerin sağlanmaması durumunda TCDD’nin zararlı yapısının devam edeceğini belirtmektedir.
TBMM’ye Taşınan Sorular
Karasu, konuya dair TBMM gündemine taşıdığı sorularla yanıt beklemektedir. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu‘ndan, her bir yıl ve hat için ayrı ayrı göstermek üzere YHT trenlerinin yolcu garantisi sayısı, gerçekleşen yolcu sayısı, toplam sefer sayısı ve hak ediş tutarlarının açıklanmasını istemiştir. Ayrıca, talep edilen yolcu sayısı ile gerçekleşen yolcu sayısı arasındaki orana dair bilgiler talep edilmiştir.
Bu sorular, TCDD’nin yönetiminde yaşanan şeffaflık eksikliğine işaret etmektedir. Karasu, sorunların daha iyi anlaşılabilmesi için bu verilere ulaşılması gerektiğine vurgu yapmıştır. Zira, şeffaf olmayan bir süreç, halka bilgi vermekten uzaktır ve bu da kamuoyunda daha fazla rahatsızlık yaratmaktadır.
Kötü Yönetim Eleştirisi
CHP Genel Başkan Yardımcısı Ulaş Karasu, TCDD’nin yaşadığı sorunların temel sebepleri arasında kötü yönetim ve liyakatsiz kadroların var olduğunu belirtti. Bu durum, TCDD’nin kurumsal yapısına ciddi bir zarar vermektedir. Ayrıca, Karasu’ya göre, yandaş müteahhitlerin altyüklenicilere verilen ballı ihalelerle beslenmesi, zararın büyümesine yol açmaktadır.
Karasu, “Vatandaşların cebinden, bu garı kullansa da kullanılmasa da firmaya milyonlarca dolar ödemeye devam ediyoruz,” diyerek, halkın bu duruma ne kadar maruz kaldığını gözler önüne sermektedir. Bu durum, hem ekonomik hem de sosyal açıdan önemli bir sorun olmaktadır. Bu bağlamda, TCDD’nin yönetim stratejilerinin gözden geçirilmesi ve yenilikçi çözümler geliştirilmesi gerektiği vurgulanmaktadır.
| No. | Önemli Noktalar |
|---|---|
| 1 | TCDD, 2024’te 36.5 milyar lira zarar etti. |
| 2 | Cengiz-Limak-Kolin ortaklığına 2.7 milyar lira yolcu garantisi ödendi. |
| 3 | Yolcu talebine rağmen yeterli sefer sayısı artırılmadı. |
| 4 | TBMM’de konuyu tartışmaya açan Karasu, çeşitli sorular yöneltti. |
| 5 | Kötü yönetim ve liyakatsız kadrolar eleştiriliyor. |
Haberin Özeti
TCDD’nin yaşadığı ekonomik zorluklar, yolcu garantileri ve sefer sayılarına bağlı olarak artan sorunlarla birleşerek, kamuoyunda önemli bir tartışma yaratmaktadır. Ulaş Karasu’nun TBMM’ye taşıdığı bu konu, hem yöneticilerin sorumluluğunu sorgulamakta hem de halkın ulaşım hakkının ihlalini gündeme getirmektedir. Yetersiz sefer sayıları ve yüksek yolcu garantileri, hem ekonomik kayıplara hem de sosyal sorunlara neden olurken, kamu yönetimi ve ulaşım sektörü üzerindeki baskıyı artırmaktadır.
Sıkça Sorulan Sorular
Soru: TCDD’nin 2024 yılında açıkladığı zarar ne kadar?
TCDD, 2024’te toplam 36.5 milyar lira zarar açıkladı.
Soru: Ankara YHT Garı için ne kadar yolcu garantisi ödendi?
Ankara YHT Garı için Cengiz-Limak-Kolin ortaklığına 2.7 milyar lira garanti yolcu parası ödendi.
Soru: Yolcu talepleri neden karşılanamıyor?
Yeterli sefer sayısının artırılmaması, bilet sıkıntılarına neden olmaktadır.
Soru: Ulaş Karasu, hangi konuyu TBMM gündemine taşıdı?
Karasu, TCDD’nin yolcu garantileri ve sefer sayıları üzerindeki sorunları TBMM gündemine taşıdı.
Soru: Eleştirilerde en çok hangi noktalara değinilmektedir?
Kötü yönetim, liyakatsız kadrolar ve yandaş müteahhitlere verilen ihaleler eleştirilen başlıca noktalardandır.
