Washington merkezli uluslararası insan hakları kuruluşu Freedom House, 2025 yılı “İnternette Özgürlük Raporu”nu yayımladı. Rapora göre, Türkiye, “internetin özgür olmadığı ülkeler” kategorisinde yer almakta ve bu durumun çeşitli nedenleri olduğu ifade edilmektedir. Çeşitli sosyal medya hesaplarının engellenmesi ve çevrimiçi içerik denetimleri, Türkiye’deki internet özgürlüğünün kısıtlandığını gösteriyor. Rapor, Türkiye’nin bu alandaki durumu ile birlikte dünya genelindeki internet özgürlüğü kısıtlamalarının da altını çizmektedir.
Freedom House tarafından özellikle Türkiye ile ilgili hazırlanan bu raporda, sadece Türkiye’deki değil, aynı zamanda Mısır, Rusya ve Venezuela gibi ülkelerde de internet özgürlüğüne dair ciddi kısıtlamaların yaşandığı belirtiliyor. Hükümetlerin, iktidarlarını korumak amacıyla çevrimiçi denetimlerini artırmalarının yanı sıra, protestolar sırasında sosyal medya platformlarına erişimin sınırlandırılması gibi uygulamalara da yer veriliyor. Rapor, internette özgürlüğü tehdit eden uygulamaların her geçen gün daha da yaygınlaştığını ortaya koymakta.
| Makale Alt Başlıkları |
|---|
| 1) Internet Özgürlüğü ve Türkiye |
| 2) Çevrimiçi Denetim Uygulamaları |
| 3) Protestolar ve Sosyal Medya |
| 4) Yeni Siber Güvenlik Yasası |
| 5) ABD Bütçe Krizi ve Raporun Etkisi |
Internet Özgürlüğü ve Türkiye
Freedom House’un 2025 yılı raporuna göre, Türkiye’de internet özgürlüğü durumu oldukça endişe verici bir seviyededir. Türkiye, global ölçekte internetin özgür olmadığı ülkeler arasında anılmaktadır. Raporda, Türkiye’nin bağımsız medya oranının düştüğü ve özgür iletişim imkanlarının kısıtlandığı bilgisi verilmiştir. Uzun yıllardır devam eden sansür uygulamaları, devletin eleştirisini dile getiren özellikle gençlerin ve aktivistlerin seslerini kısmaktadır.
Rapor, Türkiye’nin özellikle 31 puanla en az özgür ülkeler arasında yer aldığını bildirmiştir. Bu puan 0 (sıfır) en az özgür, 100 en özgür anlamına gelmektedir. Geçmiş yıllardaki rakamların korunması, Türkiye’deki internet özgürlüğünün yıllardır istikrarlı bir şekilde gerilemekte olduğuna işaret etmektedir.
Çevrimiçi Denetim Uygulamaları
Rapora göre, hükümet tarafından uygulanan çeşitli çevrimiçi denetim ve içerik engelleme uygulamaları Türkiye’de hızla yaygınlaşmaktadır. Özellikle sosyal medya platformlarına getirilen erişim kısıtlamaları, hükümetin online içerik üzerindeki baskısının bir göstergesi olarak öne çıkmaktadır. Türk makamları, çeşitli tarihlerde sosyal medya hesaplarını askıya almış ve içeriğini kaldırılmasını istemiştir. Örneğin, bu sene Mart ayında muhalefetle ilgili protestoların yankılanması üzerine birçok hesabın engellenmesi, denetimlerin ne denli yaygınlaştırıldığını gözler önüne sermektedir.
Hük
ümetin iletişim alanında uyguladığı bu kısıtlamalar, sadece sosyal medya ile sınırlı kalmamış, çeşitli internet sitelerine de engeller getirilmiştir. Bu tür uygulamalar, kullanıcıların bilgi edinme özgürlüğünü ciddi şekilde zedelemekte ve demokrasiye olan inançsızlığı artırmaktadır. Raporda, ülkede çevrimiçi iletişim üzerindeki gözetimin artırıldığı ve sınırlama kararlarının sıkılaştığına dair bulgular mevcuttur.
Protestolar ve Sosyal Medya
Türkiye’de son yıllarda yaşanan protestolar, sosyal medyanın nasıl bir araç olarak kullanıldığını gösteren önemli örnekler sunmaktadır. 2013 Gezi Parkı protestoları, geleneksel basın tarafından sansürlenen haberleri yaymak için sosyal medyanın ne kadar etkili bir yöntem olduğunu gözler önüne serdi. Protestoların ardından, hükümet, özellikle çevrimiçi gazetecilere ve dijital aktivistlere karşı sert önlemler almaya başladı. O dönemdeki Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, protestoların etkisiyle sosyal medyada hakaret suçlamalarıyla birçok kişiyi mahkemeye verdi.
Bunun yanı sıra, sosyal medya platformları ve internet sitelerinin engellenmesi, devletin hangi içeriklerin yayılacağını kontrol etme arzusunun bir göstergesidir. Rapor, protestolar sırasında sosyal medya platformlarına erişim kısıtlamalarına gidildiğine de yer vermektedir. Bu tür uygulamalar, ifade özgürlüğü için ciddi bir tehdit oluşturmaktadır.
Yeni Siber Güvenlik Yasası
2025 yılına damgasını vuran bir diğer husus ise ABD’ye özgü gelişmelerin yanı sıra Türkiye’de kabul edilen yeni Siber Güvenlik Yasası’dır. Bu yasa, yetkililere mahkeme kararı olmadan veri erişimini genişleten düzenlemeleri içermektedir. Dolayısıyla, internet kullanıcılarının gizliliği açısından ciddi riskler barındırmaktadır. Yasa, aynı zamanda kişisel bilgi vermeyi reddeden bireylere cezai yaptırımlar öngörmektedir. Bu tür düzenlemeler, bireysel mahremiyetin ihlali anlamına gelmektedir ve dijital dünyanın kıymetli olan ifade özgürlüğünü tehdit etmektedir.
Raporda ayrıca, bu yeni yasayla birlikte çevrimiçi veri sızıntılarına dair yanlış bilgi yaymayı suç sayacak uygulamaların hayata geçeceği belirtilmektedir. Hapis cezası gibi ağır yaptırımlar, internet içerisinde bilgi akışını daha da kısıtlamaktadır.
ABD Bütçe Krizi ve Raporun Etkisi
Rapora göre, ABD’de yaşanan bütçe kısıtlamaları, Freedom House’un raporlama faaliyetlerini de doğrudan etkilemiştir. Raporun tamamlanması sırasında yaşanan maddi kısıtlamalar, Türkiye’ye dair veri ve değerlendirmelerin kısıtlı olmasına neden olmuştur. Geçici bütçe tasarısının onaylanması, uluslararası alandaki insan hakları araştırmalarını zora sokan bir durum olarak kaydedilmiştir.
Ancak, bu bütçe krizi sadece Freedom House’u değil, dünya genelindeki birçok insan hakları kuruluşunu etkilemektedir. Hükümetlerin, ulusal ve uluslararası düzeyde insan hakları meselelerinde daha fazla sorumluluk alması gerekmektedir.
| No. | Önemli Noktalar |
|---|---|
| 1 | Türkiye, 2025 İnternette Özgürlük Raporu’na göre “internetin özgür olmadığı ülkeler” kategorisinde yer aldı. |
| 2 | Sosyal medya hesaplarının engellenmesi ve içerik denetimi, internet özgürlüğünü tehdit etmektedir. |
| 3 | Protestolar sırasında sosyal medya platformlarına erişim kısıtlandı; çok sayıda hesap askıya alındı. |
| 4 | Yeni Siber Güvenlik Yasası, çevrimiçi ifade özgürlüğü ve özel hayatı tehdit eden düzenlemeler içeriyor. |
| 5 | ABD’deki bütçe krizi, insan hakları raporlarını olumsuz etkiledi ve veri kısıtlamalarına yol açtı. |
Haberin Özeti
Freedom House’un yayımladığı rapor, Türkiye’nin internet özgürlüğü konusundaki durumunu mercek altına alıyor. Rapor, yalnızca Türkiye’deki koşulları değil, aynı zamanda global düzeydeki internet özgürlüğü kısıtlamalarını da gözler önüne seriyor. Sosyal medya ve diğer çevrimiçi platformlar üzerindeki denetimlerin artması, ifade özgürlüğüne yönelik ciddi tehditler oluşturmaktadır. İnsan hakları kuruluşlarının bu tür durumlara karşı daha etkin mücadele etmesi gerektiği anlaşılmaktadır, zira dijital haklar, dünyada giderek daha fazla önem kazanmaktadır.
Sıkça Sorulan Sorular
Soru: Türkiye’deki internet özgürlüğü durumu nedir?
Cevap: Türkiye, 2025 İnternette Özgürlük Raporu’na göre “internetin özgür olmadığı ülkeler” arasında yer almakta, çeşitli denetim ve kısıtlamalarla karşılaşmaktadır.
Soru: Sosyal medya platformları neden engelleniyor?
Cevap: Hükümet, muhalefeti hedef alan içeriklerin yayılmasını önlemek amacıyla sosyal medya hesaplarını engelleme yoluna gitmektedir.
Soru: Yeni Siber Güvenlik Yasası’nın getirdiği yenilikler nelerdir?
Cevap: Yeni yasa, yetkililere mahkeme kararı olmadan veri erişimi sağlamakta ve kişisel bilgileri vermemeyi reddedenlere cezalar öngörmektedir.
Soru: Raporun başka ülkelerle karşılaştırması nasıldır?
Cevap: Rapor, Türkiye’nin durumunun dünya genelindeki diğer ülkelerle benzerlikler taşıdığını ve ciddi internet özgürlüğü kısıtlamalarının bulunduğunu belirtmektedir.
Soru: ABD’deki bütçe kısıtlamalarının rapora etkisi nedir?
Cevap: ABD’deki bütçe kısıtlamaları, Freedom House’un raporlama faaliyetlerini olumsuz etkilemiş ve Türkiye’ye dair veri kısıtlamalarına yol açmıştır.
