2025 yılına ilişkin İfade ve Basın Özgürlüğü Gündemi raporunun ikinci sayısı, Punto24 Bağımsız Gazetecilik Derneği bünyesindeki Expression Interrupted platformu tarafından yayınlandı. Raporda, ifade özgürlüğünün önemli sınavlarla karşı karşıya kaldığı ve yalnızca 2025’in ikinci çeyreğinde 103 gazetecinin yargılandığı belirtiliyor. Bunun yanı sıra, RTÜK’ün medya kuruluşları üzerindeki baskıları ve gazetecilere yöneltilen çeşitli suçlamalar da raporun ana temalarından biri oldu. Medya organları üzerindeki etkisiyle RTÜK, muhalif sesleri sindirme çabalarında aktif rol oynamaya devam ediyor.
| Makale Alt Başlıkları |
|---|
| 1) Gazetecilerin yargı süreci |
| 2) Gözaltılar ve tutuklamalar |
| 3) Suçlamalar ve mahkeme süreçleri |
| 4) RTÜK’ün yaptırımları |
| 5) İfade özgürlüğü kararları |
Gazetecilerin yargı süreci
İfade ve Basın Özgürlüğü Gündemi raporuna göre, 2025 yılının Nisan, Mayıs ve Haziran döneminde 73 davada 103 gazeteci yargılandı. Yargılanan gazeteciler arasında çeşitli medya kuruluşlarında çalışmış olan isimler dikkat çekiyor. Bu dönemde 24 davanın sonuçlandığı, sonuçlanan davalardan 10’unda gazetecilerin mahkumiyet aldığı, 14’ünde ise beraat kararları verildiği belirtiliyor. Mahkumiyetle sonuçlanan davalarda dokuz gazeteci, 28 yıl 3 ay 4 gün hapis cezasına çarptırılırken, bir gazeteciye 9.440 TL adli para cezası uygulandı.
Gözaltılar ve tutuklamalar
Rapora göre, 2025’in ikinci çeyreğinde 21 gazeteci gözaltına alındı. Gözaltına alınan gazetecilerin durumu, basın özgürlüğünün kısıtlandığı bir ortamda nasıl ağır keskinlikte olduğunu ortaya koyuyor. Ayrıca, bu dönemde 10 gazeteci tutuklandı. 11 gazeteci ise tahliye edildi. 30 Haziran 2025 itibarıyla Türkiye’de tutuklu veya hükümlü olarak cezaevinde bulunan gazeteci sayısı 33’tü. Aynı zamanda, bir gazeteci ev hapsine mahkum edildi.
Suçlamalar ve mahkeme süreçleri
2025’in ikinci çeyreğinde gazeteci davalarında en sık kullanılan suçlamalar “örgüt üyeliği” ve “hakaret” suçlamaları oldu. Gazeteciler, 20 ayrı davada “örgüt üyeliği”, 16 ayrı davada ise “hakaret” gibi ciddi suçlamalarla yargılandı. Bunun yanı sıra, gazetecilere 11 ayrı davada “örgüt propagandası” suçlaması yöneltildi. Altı ayrı davada ise “Cumhurbaşkanına hakaret” ve “Türk Milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini, Devletin kurum ve organlarını aşağılamak” gibi suçlamalarla karşılaştılar. Bu durum, gazetecilerin üzerindeki baskının arttığını göstermektedir.
RTÜK’ün yaptırımları
RTÜK, 2025’in ikinci çeyreğinde muhalif yayın organlarına yönelik ağır yaptırımlarda bulundu. Halk TV, SZC TV, NOW TV ve TELE 1 gibi kanallara toplamda 11 milyon 240 bin 953 TL para cezası verildi. Ayrıca, Halk TV’ye 10 gün süreyle yayın durdurma cezası verildi. RTÜK, gazeteci Fatih Altaylı‘nın YouTube kanalına lisansa alma zorunluluğu getirmesi de dikkat çekici bir başka uygulama oldu. Bu durum, RTÜK’ün medya üzerindeki denetim ve baskısını daha da artırdığı anlamına geliyor.
İfade özgürlüğü kararları
Raporda, ifade özgürlüğü lehine bazı olumlu gelişmelere de yer veriliyor. Danıştay, Emniyet Genel Müdürlüğü’nün polis müdahale sırasında ses ve görüntü kaydını yasaklayan genelgesini iptal etti. Mahkeme, Anayasa’nın 13. maddesine atıfla, “temel hak ve özgürlüklerin yalnızca kanunla sınırlandırılabileceği” vurgusunu yaptı. Aynı şekilde, Anayasa Mahkemesi, iki ayrı başvuruda basın özgürlüğü ihlali kararı verdi. Örneğin, gazeteci Hayko Bağdat, 2018 yılında bir banka müdürüne yönelik hakaret suçlamasıyla açılan davada, ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine hükmedildi. Bu, Adalet sisteminin bir kısmında da olsa ifade özgürlüğünü korumaya yönelik olumlu adımlar atıldığını gösteriyor.
| No. | Önemli Noktalar |
|---|---|
| 1 | En çok yargılanan gazetecilerin sayısı 103. |
| 2 | 10 gazeteci tutuklandı, 21’i gözaltına alındı. |
| 3 | Davalar genellikle “örgüt üyeliği” ve “hakaret” suçlamaları üzerine yoğunlaştı. |
| 4 | RTÜK, muhalif yayın organlarına ağır yaptırımlarda bulundu. |
| 5 | Danıştay, basın özgürlüğü lehine birçok olumlu karar verdi. |
Haberin Özeti
Türkiye’de 2025’in ikinci çeyreğinde ifade ve basın özgürlüğü açısından kaygı verici gelişmeler yaşandı. Yargılanan gazeteci sayısı 103’e ulaşırken, gazetecilere yönelik gözaltı ve tutuklama süreçleri artarken, RTÜK tarafından uygulanan yaptırımlar da dikkat çekici bir şekilde arttı. Türkiye’nin medya ortamı, bu süreçte baskı altında kalmaya devam ediyor. Ancak, ifade özgürlüğü adına verilen olumlu mahkeme kararları, umut verici bir gelişme olarak değerlendirilebilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Soru: 2025 yılında gazetecilerin yargılandığı rakam nedir?
Rapora göre, 2025 yılında toplam 103 gazeteci yargılandı.
Soru: En çok hangi suçlamalarla gazetecilere dava açıldı?
Gazetecilere genellikle “örgüt üyeliği” ve “hakaret” suçlamaları yöneltildi.
Soru: RTÜK, hangi medya kuruluşlarına para cezası kesti?
Halk TV, SZC TV, NOW TV ve TELE 1 gibi muhalif medya kuruluşlarına toplam 11 milyon 240 bin 953 TL para cezası verildi.
Soru: Kaç gazeteci tutuklandı ve kaç gözaltına alındı?
Raporun belirttiğine göre, 10 gazeteci tutuklandı ve 21 gazeteci gözaltına alındı.
Soru: Danıştay’ın ifade özgürlüğüyle ilgili verdiği önemli kararlar nelerdir?
Danıştay, polis müdahale sırasında ses ve görüntü kaydını yasaklayan genelgeyi iptal ederek, basın özgürlüğünü koruma yönünde önemli bir adım attı.
