Dijital ekonomi, son yıllarda dünya genelinde büyük bir yatırım artışı yaşıyor. Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı’nın (UNCTAD) yayımladığı “2025 Dünya Yatırım Raporu”na göre, dijital ekonomiye yapılan yatırımlar yıllık ortalama 122 milyar dolara ulaşmış durumda. Gelişmekte olan ülkelerde ise bu yatırım miktarları, küresel doğrudan yabancı yatırımların önemli bir kısmını oluşturuyor ve hızla artış gösteriyor. Türkiye de bu doğrultuda, dijital yatırımlarda payını artırmayı hedefleyerek uluslararası yatırımcılar için cazip bir ortam yaratma çabalarını sürdürüyor.
| Makale Alt Başlıkları |
|---|
| 1) Dijital Ekonomide Yatırım Artışı |
| 2) Türkiye’nin Hedefleri ve Stratejileri |
| 3) Teknoloji Girişim Ekosistemi |
| 4) Altyapı ve Destek Sistemleri |
| 5) Küresel Rekabet ve Türkiye’nin Yeri |
Dijital Ekonomide Yatırım Artışı
Dijital ekonomiye yapılan yatırımların artışı, son yıllarda dikkat çekici bir ivme kazanmış durumda. UNCTAD raporuna göre, 2021 ile 2023 yılları arasında dijital ekonomiye yapılan yatırım, küresel doğrudan yabancı yatırımların ortalama yüzde 8,3’ünü oluşturuyor. Bu durum, dünya genelinde dijital hizmetlerin genişlemesi, gelişen yazılım çözümlerine olan talebin artması ve yeni teknolojilerin ortaya çıkması ile doğrudan ilişkilidir. Özellikle gelişmekte olan ekonomilerde, bu yatırım miktarı neredeyse iki katına çıkarak küresel düzeyde önemli bir yer edinmiştir.
Dijital ekonomiye yönelik yapılan ‘greenfield’ yatırımların büyümesi ise dikkat çekiyor. 2020’den bu yana bu tür yatırımlar neredeyse üç kat artarak 360 milyar dolara ulaşmıştır. Bu durum, dijital ekonominin öneminin arttığını ve yatırımcıların bu alana yöneldiğini göstermektedir. Raporda ayrıca, düşük gelirli birçok ülkenin dijital ekonomiden yeterince faydalanamadığı ve karşılaştıkları altyapı sorunları, yüksek yatırım riskleri gibi faktörlerin bu durumu olumsuz etkilediği belirtilmektedir.
Türkiye’nin Hedefleri ve Stratejileri
Cumhurbaşkanlığı Yatırım ve Finans Ofisi Başkan Yardımcısı Bekir Polat, Türkiye’nin dijital yatırımlardaki payını artırma hedefinden bahsetti. Polat’a göre, stratejik öncelikler doğrultusunda 2024-2028 döneminde dijital altyapıya dayalı girişimler, öncelikli yatırım profilleri arasında yer alacak. Türkiye, şu anda küresel doğrudan yatırımlardan aldığı payı yüzde 1’den yüzde 1,5’e çıkarmayı hedefliyor. 2024 yılına gelindiğinde, Türkiye’nin 11,3 milyar dolar uluslararası doğrudan yatırım çektiği ve bu rakamın küresel ortalamanın düştüğü bir dönemde bile artış gösterdiği bildirilmiştir.
Bu hedefler doğrultusunda lisanslı yazılım çözümlerine ve yeni teknolojilere yatırım yaparak, Türkiye’nin uluslararası düzeyde cazibesini artırmayı planladıklarını ifade eden Polat, aynı zamanda Türkiye’deki girişimler için çeşitli destek programlarının da uygulamaya konduğunu kaydetti.
Teknoloji Girişim Ekosistemi
Teknoloji girişim ekosistemine yapılan yatırımlar, son on yılda önemli bir artış göstermiştir. 2010-2020 yılları arasında bu alanda toplamda 800 milyon dolar yatırım yapılırken, 2020 sonrasında bu miktar 5 milyar dolara ulaşmıştır. Polat, Türkiye merkezli unicorn (değerlemesi 1 milyar dolar ve üzerinde olan girişim) şirket sayısının da arttığını söylemiş ve bu şirketlerin desteklenmesi için var olan programlardan bahsetmiştir.
İstanbul, Avrupa’nın ikinci, Ankara ise dördüncü büyük oyun merkezi konumuna yükselmiş durumda. Bu durum, Türkiye’nin teknoloji alanında uluslararası düzeyde kendini gösterdiğini göstermektedir. İstanbul’da düzenlenen etkinlikler ve yarışmalar, genç girişimcilerin uluslararası pazarlara açılması için önemli fırsatlar sunuyor.
Altyapı ve Destek Sistemleri
Türkiye, araştırma ve geliştirme (AR-GE) alanında da güçlü bir altyapıya sahiptir. 2023 itibarıyla 215 binden fazla tam zamanlı AR-GE personeli görev yapmakta ve yıllık patent başvuru sayısı 24 bine yaklaşmaktadır. Teknoparklar, yerli ve yabancı yatırımcılar için cazip bir ortam sunarak, hem AR-GE süreçlerini hem de yeni teknolojilerin geliştirilmesini desteklemektedir.
Mobilite alanında TOGG ile birlikte elektrikli araç ve akıllı ulaşım teknolojileri üzerinde yoğun çalışmalar yapılmakta. Ayrıca, yapay zeka çözümleri geliştiren girişimler, global pazarda rekabet edebilir hale geliyor. Polat, bu projelerin ve girişimlerin büyümesi için ‘Start in Türkiye’ adında bir web platformu oluşturarak, yatırımcıların bu girişimlerle buluşmasını sağladıklarını belirtmiştir.
Küresel Rekabet ve Türkiye’nin Yeri
Dijital dönüşüm, sadece yerel düzeyde değil, küresel boyutta da rekabeti artırmaktadır. Türkiye, teknolojik altyapı ve girişimcilik ekosistemi sayesinde bu süreçte güçlü bir konuma sahip olabilir. Polat, Türkiye’yi “Dijitalin Bağlantı Noktası” olarak konumlandırmayı hedeflediklerini vurgulamış ve bu bağlamda kamu, özel sektör ve sivil toplum arasında işbirliklerini güçlendirmeye devam ettiklerini dile getirmiştir.
Ayrıca, 30 milyar dolarlık HIT-30 Yüksek Teknoloji Yatırım Programı’nın duyurulduğunu, bu programın yarı iletkenlerden dijital ekonomiye kadar geniş bir yelpazede büyük ölçekli yatırımları destekleyecek teşvikler sunacağını belirten Polat, Türkiye’nin dijital yatırımlar konusundaki büyümesinin önümüzdeki yıllarda da devam edeceğini öngörmektedir.
| No. | Önemli Noktalar |
|---|---|
| 1 | Dijital ekonomiye yapılan yıllık yatırım 122 milyar dolara ulaştı. |
| 2 | Gelişmekte olan ülkelerde dijital yatırımlarda büyük artış yaşandı. |
| 3 | Türkiye, dijital yatırımlarda payını yüzde 1,5’e çıkarma hedefinde. |
| 4 | Teknoloji girişim ekosistemi 2020’den itibaren büyük bir büyüme sergiledi. |
| 5 | Türkiye, dijital dönüşümde dünya genelinde kendine sağlam bir yer edinmeyi hedefliyor. |
Haberin Özeti
UNCTAD’ın 2025 Dünya Yatırım Raporu, dijital ekonomiye yapılan yatırımların dünya genelinde hızla arttığını göstermektedir. Türkiye de bu büyümeden pay almak için çeşitli stratejiler geliştiriyor. Dijital altyapıya yönelik projelerin önceliklendirildiği bu süreçte, ülkenin teknoloji girişim ekosistemi ve AR-GE altyapısı ön plana çıkıyor. Türkiye, hem yerel hem de uluslararası düzeyde yeni fırsatlar yaratma peşinde. Raporun vurguladığı büyüme potansiyeli, Türkiye’nin bu alanda elde edeceği kazançlar açısından doğru bir strateji izlediğini gösteriyor.
Sıkça Sorulan Sorular
Soru: Dijital ekonomiye yapılan yatırım miktarı nedir?
Dijital ekonomiye yapılan yıllık yatırım, son yıllarda ortalama 122 milyar dolara ulaşmıştır.
Soru: Türkiye’nin dijital yatırımlardaki hedefi nedir?
Türkiye, dijital yatırımlardaki payını yüzde 1’den yüzde 1,5’e çıkarmayı hedeflemektedir.
Soru: Hangi alanlarda Türkiye’de yatırım yapılıyor?
Türkiye, mobilite, yapay zeka ve FinTek gibi alanlarda önemli yatırımlar yapmaktadır.
Soru: Teknoparkların katkıları nelerdir?
Teknoparklar, AR-GE süreçlerini destekleyerek hem yerel hem de uluslararası sermaye için cazip bir ortam sunmaktadır.
Soru: Türkiye’nin dijital dönüşüm için attığı adımlar nelerdir?
Türkiye, kamu, özel sektör ve sivil toplum işbirlikleri ile dijital dönüşüm temalı yıllık eylem planları yürütmektedir.
