2023 yılı Temmuz ayında yapılan memur maaşı artışlarının ardından, emeklilerin bu artıştan faydalanmaması, Türkiye’deki emekli kesiminde önemli bir kayba neden oldu. CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, bu konuda dikkat çeken açıklamalarda bulundu. Ağbaba, emeklilere verilmeyen seyyanen zam nedeniyle, emeklilerin 21 aylık dönemde 255 bin lira zarara uğradığını belirtti. Ayrıca, temmuzda memur maaşında yapılan seyyanen zamın nasıl hesaplandığı ve bu durumun emeklilerin aylıkları üzerindeki etkileri üzerindeki değerlendirmelerde bulundu.
Ağbaba, en düşük memur maaşının 22 bin liraya çıkarılması konusunda hükümetin söz vermesine rağmen uygulamanın eksik kaldığını ifade etti. Özellikle emekli maaşları arasında açılan makasın ve seyyanen zamların nasıl belirlendiğinin altını çizerken, bu durumun madalyonun öteki yüzü olarak kıdem tazminatlarını da olumsuz etkilediğini vurguladı. 2023 yılının ilk yarısında yapılan artışlarla birlikte, memurlar ve emekliler arasındaki maaş farkının açıldığı ve bunun sonucunda emeklilerin hayat standartlarının tehdit altında olduğu ifade edildi.
| Makale Alt Başlıkları |
|---|
| 1) Seyyanen Zam ve İzlenimleri |
| 2) Diğer Emekli Kesimlerinin Durumu |
| 3) Kıdem Tazminatı ve Uygulamadaki Sorunlar |
| 4) Hükümetin Uygulamaları Üzerine Eleştiriler |
| 5) Gelecek Yılda Beklentiler |
Seyyanen Zam ve İzlenimleri
CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, Temmuz 2023’te memurlara uygulanan seyyanen zam konusunda önemli açıklamalarda bulundu. Memurlara yapılan seyyanen zam, emeklilerin aylıklarına yansımadığından, emekli kesimi büyük bir maddi kayba uğradı. Özellikle 21 ayda emeklilerin toplam kaybı 255 bin lira olarak belirlendi. Bu, emekli kesimini ciddi anlamda etkileyen bir durum olarak öne çıkıyor. Seyyanen zamın miktarı, çalışılan süre ve verilen maaş üzerinden yapılan hesaplamalara bağlı olarak değişiklik göstermektedir.
Ağbaba’nın verdiği bilgilere göre, 2023 yılı Temmuz ayında 8 bin 77 lira olan seyyanen zam, Ocak 2024’te 12 bin 55 liraya, daha sonrasında Temmuz ayında 14 bin 383 liraya çıkmış durumda. En son açıklamalara göre bu rakamın Ocak-Haziran 2025 döneminde 16 bin 43 liraya yükseleceği tahmin ediliyor. Dolayısıyla, emeklilere dair uygulanan seyyanen zam, işçi ve memur emeklilerinin hesaplamalarına yansımadığı için emeklilerin alacakları maaşlarda bir azalma söz konusu olmuştur.
Diğer Emekli Kesimlerinin Durumu
Emeklilerin yaşadığı kayıpların yanı sıra, memurlar dışında kalan işçi ve Bağ-Kur emeklilerinin durumu da dikkate alınmalıdır. Temmuz 2022 ve 2023 tarihlerinde yapılan memur zammının emeklilere yansıtılmaması, bu kesimlerin emekli maaşlarının düşük kalmasına ve yaşam standartlarının düşmesine yol açmıştır. Ağbaba, memurlara yapılan seyyanen zamlar sayesinde en düşük emekli memur maaşının 35 bin 659 lira olabileceğini, fakat bu durumun sadece bir hayal olarak kaldığını ifade ediyor. Aynı zamanda, en düşük işçi ve Bağ-Kur emeklisi maaşının 30 bin 512 lira olması gerektiğini vurgulamıştır.
Bu durumda, emekli memurlar başka kurumlarda çalışan işçilere göre daha dezavantajlı bir konuma düşmüşlerdir. Zira emekli maaşları arasında açılan bu fark, çeşitli sosyal gruplar arasındaki eşitsizliği artırmış ve işçi emeklilerinin yaşam standartlarını tehdit eder hale getirmiştir. Bu durum, özellikle de emekli olan bireylerin daha uzun süre çalışmak yani daha fazla gelir elde etmek istemesine neden olabilmektedir.
Kıdem Tazminatı ve Uygulamadaki Sorunlar
Seyyanen zamların memur maaşları üzerinden hesaplanmadığı durumlarda, kıdem tazminatları da olumsuz etkilenmektedir. Türkiye’de işçilerin kıdem tazminatları, çalıştıkları her yıl için ödenen ve tavanı devlet memurunun bir yıllık ikramiyesi ile belirlenen bir sistemle işliyor. Kıdem tazminatı tavanı, en yüksek devlet memuru ikramiyesinin endekslenmesiyle belirleniyor. Ancak seyyanen zamlar emekli ikramiyelerine yansıtılmadığından, kıdem tazminatının tavanı beklenenden düşük kalmaktadır.
Bu durum, daha önce asgari ücretin iki katı ve üzerinde maaş alan işçilerin dahi daha düşük kıdem tazminatları almasına yol açmaktadır. Dolayısıyla, kıdem tazminatı tavanının sürekli olarak düşmesi, işçilerin gelecek açısından finansal gelirlerinin de olumsuz etkilenmesine neden olmaktadır. Ağbaba, işçilerin ve emeklilerin haklarının korunması gerektiğini ön plana çıkarmaktadır.
Hükümetin Uygulamaları Üzerine Eleştiriler
Ağbaba, hükümetin kamu işçilerinin ve emeklilerin haklarını ihlal ettiğini savunarak, emeklilere verilmesi gereken seyyanen zamların uygulanmadığını belirtmiştir. “Seyyanen zammı vereceğiz” şeklindeki açıklamalara karşılık emeklilere yapılan ödemelerin olmaması, iktidarın emeklileri nasıl göz ardı ettiğini gözler önüne seriyor. Yapılan eleştirilerde, sadece kayıtlı istihdam üzerine yapılan ödemelerin yetersizliği tartışılmakta ve göz ardı edilen kesimlerin haklarının nasıl bir şekilde geri kazanılacağı dile getirilmektedir.
Ağbaba’nın belirttiği gibi, emekli maaşının en düşük memur maaşına oranı %45’e gerilemiştir. Bu durum, emeklilerin yaşam düzeylerini ciddi bir şekilde etkilemektedir. Hükümetin bu konudaki uygulamaları ve politikaları hakkında daha fazla şeffaflık sağlaması gerektiği, muhalefet tarafından benzer şekilde dile getirilmektedir.
Gelecek Yılda Beklentiler
2025 yılı için emekli maaşları ve seyyanen zamlara yönelik artış beklentileri hızla artmaktadır. Ağbaba, hükümetin emekli ve kamu işçilerine yönelik alacağı yeni kararların, adil ve sürdürülebilir olması gerektiğini vurgulayarak, sosyal adalet açısından önemli bir çağrıda bulunmaktadır. Söylemlerine göre, takip eden yıllarda, hükümetin emeklilere yönelik daha kapsayıcı politikalar geliştirmesi beklenmektedir; bu, kamuoyunun ve emeklilerin taleplerinin dikkate alınarak gerçekleştirilmelidir.
Türkiye’de sosyal refah sisteminin güçlendirilmesi ve emekli kesiminin yaşam standartlarının yükseltilmesi adına nedenler göz önüne alındığında, bu konuya dair geliştirilmesi gereken politikaların hız kazanması kaçınılmaz görünmektedir. Gelecek süreçte hükümetin, emeklilerin ekonomik durumlarını iyileştirmeye yönelik çeşitli stratejiler geliştirmesi önem arz etmektedir.
| No. | Önemli Noktalar |
|---|---|
| 1 | Emeklilere 21 ayda toplam 255 bin lira kayıp oldu. |
| 2 | Seyyanen zam memur maaşına yansırken, emekli aylığına yansımadı. |
| 3 | En düşük emekli memur maaşı 35 bin 659 lira olması gerekirken düşük kalmaktadır. |
| 4 | Kıdem tazminatları, seyyanen zamla etkilenen emekli aylıklarına bağlı olarak düşmektedir. |
| 5 | Hükümet, emeklileri göz ardı eden politikalar geliştirmiştir. |
Haberin Özeti
Seyyanen zam uygulamaları, memurların maaşlarına olumlu yansırken, emekliler için büyük kayıplara neden olmuştur. CHP’li Veli Ağbaba tarafından yapılan açıklamalarla, emeklilerin 21 ay boyunca 255 bin lira zarar gördüğü belirtilmiş; bu durum, emekli aylıkları ile memur maaşları arasındaki uçurumu açmıştır. İşçi ve Bağ-Kur emeklisi kesiminin durumu da dikkate alındığında, bu ayrımcılığın gelecekte daha büyük sosyal sorunlara yol açabileceği ifade edilmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular
Soru: Seyyanen zam nedir?
Seyyanen zam, belirli bir süre içinde çalışanların maaşlarına uygulanan, maaş katsayıları üzerinden hesaplanmadan yapılan zamdır.
Soru: Emeklilere neden zam yapılmadı?
Hükümet, memurların maaşlarına seyyanen zam yaparken, emekli aylıklarını bu uygulamadan muaf tuttu; bu durum ise çeşitli eleştirilerin odağı oldu.
Soru: Seyyanen zam emekli aylıklarına nasıl yansıyacak?
Seyyanen zam, emekli aylıklarına doğrudan yansımadığı için emekli maaşlarında herhangi bir artış sağlanmamaktadır.
Soru: Kıdem tazminatı tavanı nasıl belirleniyor?
Kıdem tazminatı tavanı, en yüksek devlet memurunun bir yıllık ikramiyesine endekslenmektedir.
Soru: Hükümetin emeklilere yönelik hangi politikaları var?
Hükümetin emeklilere yönelik belirli sosyal politikaları mevcuttur, fakat bu politikaların tam olarak etkili olduğu tartışmalıdır; emeklilerin talepleri henüz karşılanmamaktadır.
