Günümüzde bitki çeşitliliğinin keşfi ve korunması, ekosistem sürdürülebilirliği açısından büyük önem taşımaktadır. Ege Üniversitesi Botanik Bahçesi Herbaryum Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Yıldırım ile Biyolog Dr. Samim Kayıkçı, Hatay’ın Samandağ ilçesindeki Milleyha Sulak Alanı’nda daha önce bilinmeyen bir bitki türü keşfetti. Bu bitki türü, dünya genelinde Avrupa, Orta Asya, Güney Asya ve Kuzey Afrika’da yer alan Arum L. cinsinin bir üyesi olarak tanımlanmıştır. Keşfedilen bitki, Arum milleyhanum (Milleyha tirşiği) adını almıştır ve bu keşif, bilim dünyasına 30 Nisan 2025’te yayımlanan bir makale ile tanıtılmıştır. Prof. Dr. Yıldırım, bu bitkinin hemen hemen dünya ustalıklarının sadece Milleyha Sulak Alanı’nda bulunduğuna dikkat çekmiştir.
| Makale Alt Başlıkları |
|---|
| 1) Bitkinin Yöresel Adı ve Kullanımı |
| 2) Türkiye’deki Bitki Çeşitliliği |
| 3) Milleyha Sulak Alanı’nın Ekosistem Değeri |
| 4) Tehditler ve Koruma İhtiyacı |
| 5) Gelecek İçin Alınması Gereken Önlemler |
Bitkinin Yöresel Adı ve Kullanımı
Keşfedilen bitki, zira yine Hatay bölgesinde yaşayan yerel halka “tirşik” adıyla biliniyor. Prof. Dr. Yıldırım, bu bitkinin zehirli olmasına rağmen uygun şekilde işlendiğinde, yerel halk tarafından gıda olarak kullanılabildiğini aktarmaktadır. Yılanyastığı cinsinin farklı türlerine dair yapılan çalışmalar sonucunda, bu türün bilim dünyasına kazandırılması ise önemli bir adım olarak değerlendirilmektedir. Prof. Dr. Yıldırım, bu bitkinin varlığının korunmasının yanı sıra, yerel halkın bilgi ve becerilerini de göz önünde bulundurarak sürdürülebilir bir şekilde kullanılması gerektiğine vurgu yapmıştır.
Türkiye’deki Bitki Çeşitliliği
Türkiye, bitki çeşitliliği açısından oldukça zengin bir coğrafya üzerinde yer almaktadır. Prof. Dr. Yıldırım, Türkiye’nin X cinsinin en önemli yayılış merkezlerinden biri olduğunu belirtmektedir. Arum milleyhanum ile birlikte Türkiye’deki Arum türleri sayısı 14’e çıkmıştır. Bu buluş, Türkiye’nin biyoçeşitliliğinin zenginliğini ve bu alandaki çalışmaların önemini bir kez daha gözler önüne sermektedir. Dünyada 25-30 tür arasında sayılan bu cinsin, Türkiye’de varlığı, ekosistem dengesi açısından kritik bir öneme sahiptir.
Milleyha Sulak Alanı’nın Ekosistem Değeri
Milleyha Sulak Alanı, yalnızca bitki çeşitliliği ile değil, aynı zamanda kuş çeşitliliğiyle de dikkat çekmektedir. Bölge, göçmen kuşların önemli bir konaklama noktası olmanın yanı sıra, 312 kuş türünün beslenme ve konaklama alanı olarak tercih ettiği bir yer olarak bilinmektedir. Prof. Dr. Yıldırım, burada 300’den fazla bitki türünün yanı sıra, 24 kelebek türü ve çeşitli sürüngenlerin bulunduğunu ifade etmektedir. Bu durum, alanın hem ekolojik dengenin korunması, hem de biyolojik çeşitliliğin sürdürülmesi açısından kritik bir öneme sahip olduğunu gösterir.
Tehditler ve Koruma İhtiyacı
Milleyha Sulak Alanı, çeşitli insan faaliyetleri nedeniyle ciddi tehditlerle karşı karşıyadır. Prof. Dr. Yıldırım, bu alanda organik ve inorganik atıkların dökülmesi, kaçak avcılık ve yapılaşma gibi durumların mevcut tehditler arasında yer aldığını belirtmektedir. Özellikle alanın üçte birinin imara açık olması, bölgede biyolojik çeşitliliği tehdit eden ciddi bir sorun oluşturuyor. Bu durum, acilen koruma altına alınması gereken bir alan olduğu gerçeğini ortaya koymaktadır. Eğer gerekli önlemler alınmazsa, Arum milleyhanum ve diğer türler için büyük bir tehdit oluşturulacak.
Gelecek İçin Alınması Gereken Önlemler
Biyolog Dr. Samim Kayıkçı, Milleyha Sulak Alanı’nın korunmasının zorunlu olduğunu ifade etmektedir. Bu eşsiz bitki türünün ve bölgedeki diğer canlıların geleceğini savunmanın önemli bir sorumluluk olduğunu belirtmektedir. Çevresel tehditlere karşı bütüncül bir koruma stratejisinin geliştirilmesi gerekmektedir. Bölgedeki özel mülkiyet durumları nedeniyle yaşanan sıkıntılara çözüm bulunarak, bu eşsiz alanın asıl sahiplerine, yani doğal yaşama geri kazandırılması gerekmektedir. Alanın kullanıcılarının ve yerel halkın bu konuda eğitilmesi, koruma çabalarının etkinliğini artıracaktır.
| No. | Önemli Noktalar |
|---|---|
| 1 | Arum milleyhanum, dünya üzerinde yalnızca Milleyha Sulak Alanı’nda bulunuyor. |
| 2 | Bitki zehirli olmasına rağmen uygun şekilde işlenebilir. |
| 3 | Milleyha, bölgedeki kuş popülasyonu açısından kritik bir merkez konumunda. |
| 4 | Bölge, organik ve inorganik atıklar nedeniyle ciddi tehdit altında. |
| 5 | Koruma önlemleri alınmazsa, ekosistem ciddi şekilde zarar görecektir. |
Haberin Özeti
Arum milleyhanum türünün keşfi, sadece botanik açısından değil, aynı zamanda biyoçeşitlilik açısından da son derece önemlidir. Hatay’daki Milleyha Sulak Alanı, birçok bitki ve kuş türüne ev sahipliği yaparak, ekosistem dengesinin korunmasında hayati bir rol oynamaktadır. Ancak, insan etkisi ve çevresel tehditler, bu eşsiz alanın korunmasını zorlaştırmakta ve geleceğini tehlikeye atmaktadır. Bu nedenle, bölgenin koruma altına alınması ve bu türlerin yaşatılması için acil önlemler gerekmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular
Soru: Arum milleyhanum türü nerede keşfedilmiştir?
Arum milleyhanum, Hatay’ın Samandağ ilçesindeki Milleyha Sulak Alanı’nda keşfedilmiştir.
Soru: Bu bitki türü zehirli midir?
Evet, bitki zehirli olmasına rağmen uygun şekilde işlendiğinde yemek olarak kullanılabiliyor.
Soru: Milleyha Sulak Alanı neden önemlidir?
Bu alan, 312 kuş türüne ev sahipliği yapması ve çeşitli bitki türlerini barındırması nedeniyle ekosistem açısından kritik bir öneme sahiptir.
Soru: Bölgedeki tehditler nelerdir?
Bölge, organik ve inorganik atıkların dökülmesi, kaçak avcılık ve imara açık alanlar gibi tehditlerle karşı karşıyadır.
Soru: Koruma için ne gibi önlemler alınmalıdır?
Koruma önlemleri arasında alanın yasal olarak koruma altına alınması ve yerel halkın eğitilmesi gibi adımlar yer almaktadır.
